Yaz gündönümünde (yaklaşık 21 Haziran), güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik açıyla düşer. Kuzey yarımkürede gündüzler kısalmaya, güney yarımkürede uzamaya başlar. Bu tarih, kuzey yarımkürede yazın, güney yarımkürede kışın başlangıcı sayılır. Güney yarımkürede en kısa gün, kuzey yarımkürede en kısa gece yaşanır. Kuzey yarımkürede gölgelerin en kısa olduğu gündür.
Kış gündönümünde (yaklaşık 21 Aralık), güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne dik açıyla düşer. Kuzey yarımkürede gündüzler uzamaya, güney yarımkürede kısalmaya başlar. Bu tarih kuzey yarımkürede kışın, güney yarımkürede yazın başlangıcı sayılır. Güney yarımkürede en uzun gün, kuzey yarımkürede en uzun gece yaşanır. Kuzey yarımkürede gölgelerin en uzun olduğu gündür.
YAZ GÜNDÖNÜMÜ NEDİR?
21 Haziran, yılın en uzun günüdür. Kuzey yarım kürede en uzun gündüzün yaşandığı bugün nasıl gerçekleşir?
Yılın en uzun günü olan 21 Haziran’da yaz gündönümü şöyle gelişmektedir: Güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik gelir ve güneş ışınları Kuzey Yarımküre’ye en dik, Güney Yarımküre’ye en eğik açılarla gelir. 21 Haziran’dan sonra Kuzey Yarımküre’de gündüzler kısalmaya (yaz gündönümü), Güney Yarımküre’de ise uzamaya (kış gündönümü) başlar.
Yaz Gündönümü’nde saat 12’yi gösterdiğinde Yengeç dönencesinde gölge uzunluğu sıfır olur.
Aydınlanma çizgisinin hudutları kutup dairelerinden geçer. Kuzey Kutup Dairesi’nde 24 saat mühletle gündüz, Güney Kutup Dairesi’nde 24 saat mühletle gece yaşanır.
Yaz Gündönümü için istisnai bir durum vardır. Her sene 21 Haziran’a denk gelmez. Dört yılda bir sefer 20 Haziran’dadır. Yaz Gündoğumu ile belli değişiklikler yaşanmaktadır
GÜNDÖNÜM TARİHLERİ
* 21 Mart: Gece ve gündüz eşit olur, bizim bulunduğumuz kuzey yarım kürede ilkbahar başlar.
* 21 Haziran: En uzun gündüz, en kısa gece. Yaz mevsimi başlar (Kuzey yarım kürede)
* 23 Eylül: Gece ve gündüz eşit olur. Yaz biter, sonbahar başlar. (Kuzey yarım kürede)
* 21 Aralık: En uzun gece, en kısa gündüz. Kış mevsiminin başlangıcı. (Kuzey yarım kürede)
EKİNOKS NEDİR, NE DEMEK?
Ekinoks (gün tün eşitliği, gece gündüz eşitliği yahut ılım), Güneş ışınlarının Ekvator’a dik vurması sonucunda aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği an. Gündüz ile gecenin eşit olması durumudur. İlkbahar ve sonbaharda olmak üzere yılda iki defa tekrarlanır.
Ekinoks sözcüğünün kökeni Latince aequus (eşit) ve nox (gece) sözcüklerinin birleşimi olan aequinoctium sözcüğüne dayanır.
