Doç. Dr. Fikret Aysal, 21 Haziran Dünya ALS Günü kapsamında yazılı açıklamada, ALS’nin “motor nöron hastalığı” olduğunu aktardı.
Vücutta iki motor nöron olduğunu, birincisinin beyinde (kortekste) üst motor nöron, ikincisinin ise beyin sapı ve omurilikte yer aldığını belirten Aysal, ALS’nin beyin ve omurilikte bulunan ve kasların hareket etmesini sağlayan hudut hücrelerinin hasar görmesi sonucu ortaya çıktığını bildirdi.
Aysal, motor nöronların kaslara ikazlar gönderemediği vakit kaslarda güçsüzlük başladığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“ALS’nin yüzde 5 genetik, yüzde 90-95 ise sporadik olduğu düşünülüyor. Kimi toksik unsurlara maruz kalmak suçlanıyor lakin gerçek nedeni ve çıkış noktası tam olarak bilinmiyor. Çoklukla 50 yaşından sonra sık görülüyor olsa da 19, 20 ve 30 yaşlarında da nadiren de olsa belirtilerle karşılaşılıyor. Hastalığın ilerleyiş suratı, hastadan hastaya epeyce değişkenlik gösteriyor. ALS hastalarında ortalama hayatta kalma mühleti 3 ila 5 yıl olmasına karşın, kimi hastalar 10 yahut daha fazla yıl yaşayabilmektedir.“
“ALS’NİN BAŞLANGIÇ BELİRTİLERİ FARKLI BİÇİMLERDE KENDİNİ GÖSTERİR”
ALS’nin başlangıç ??belirtilerinin farklı hallerde kendini gösterdiğini aktaran Doç. Dr. Fikret Aysal, belirtileri şöyle sıraladı:
“Bacaklarda güçsüzlük. Hasta yürürken tökezleyebilir, ayağı takılır yahut çömeldiği yerden kalkması, merdiven çıkması güç olabilir. Kollar, ellerde güçsüzlük, kalem, kaşık tutmada zorluk çeker. İlerleyen düzeylerde kolunu kaldıramaz. Kol ve bacaklardan yıllar içinde tüm bedene yayılabilir. Konuşma, yutma-çiğneme, nefes ve teneffüste zorluk çekebilir.
Başı dik tutmada zorlanabilir. Son evrede ise kaslarda çok ağır erimeler baş gösterdiğinden hasta yürüyemez, konuşamaz ve kollarını kullanamaz hale gelir. Yatağa bağımlı, teneffüs aygıtına gereksinim duyar. ALS hastalarının bütün kas hareketleri bozulurken göz kaslarında tutulma olmuyor. Hasta yürümeyecek hale gelse bile idrarını kaçırma yaşanmıyor.“
TANIDA BEDENİ 4 BÖLGEYE AYIRIYORUZ”
Doç. Dr. Aysal, birtakım hudut sıkışmaları ve kas hastalıkları ile konuşma zorluğu çeken hastaların ALS ile karıştırılabildiğini belirterek, “Hastaya teşhis koyarken bedeni baş-boyun, kollar, gövde, bacaklar olarak 4 bölgeye ayırıyoruz. Hastalık emareleri 3 bölgede görülüyorsa kesin ‘ALS’ diyoruz. Emareler 2 bölgede ise ‘muhtemelen’, 1 bölgede ise ‘ALS olma mümkünlüğü mümkün’ diyoruz. Birtakım hastalıklar ALS ile karıştırılıyor. 4 kez bel fıtığı nedeni ile ameliyat olmuş bir hasta, daha sonra ALS tanısı almış olarak bize başvurdu.
” değerlendirmesini yaptı.
Çocuklarda sıklıkla görülen Spinal Muskuler Atrofi (SMA) hastalığına da değinen Doç. Dr. Aysal, “SMA alt motor nöron hastalığıdır. Orada üst motor nöron tutulumuna rastlanmaz. SMA ile ALS hastalığı karıştırılmamalıdır. SMA genetik geçişli alt motor nöron hastalığıdır. Bu yüzden de akraba evliliklerinde daha sık görülür. ALS ise hem üst hem alt motor nöron karması bir hastalıktır” tabirlerini kullandı.
