Geçtiğimiz cuma günü akşam saatlerinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ticari kredilerle ilgili değişikliğe gidildiğini kamuoyuna duyurdu. Buna nazaran BDDK, 15 milyon liraya kadar döviz varlığı olan şirketlere kredi kullanmaları durumunda döviz varlıklarını 15 milyon liranın üzerine çıkarmama koşulu getirdi.
15 milyon TL üzeri döviz nakdi varlığı bulunan şirketler ise bu varlığı etkininin ya da satış hasılatının yüzde 10’unu aşması durumunda yeni nakdi TL ticari kredi kullanamayacak. BDDK’nın bu kararı dolar ve altında sert düşüşleri de beraberinde getirdi.
Ekonomist Enver Erkan düşüşün nedenini ve yeni paketin ayrıntılarını anlattı. Erkan açıklamasında şu tabirleri kullandı:
BDDK döviz nakit durumları varlıklarına yahut yıllık satışlarına nazaran belli bir seviyeyi aşan kurumsal firmalara lira bazlı ticari kredileri yasakladı. Buna nazaran döviz nakit varlığı 15 milyon liradan fazla olan ve toplam etkinlerin yahut yıllık satışların %10’unu aşan bir şirket yeni lira kredisi alamaz.
TÜRK LİRASI SÜRATLİ BİR FORMDA GÜÇLENDİ
BDDK açıklamasının akabinde lira süratli bir halde güçlendi. Faiz konusundaki tavır hayli net olduğu için iktisat idaresi, Merkez Bankası ve BDDK üçgeninde düzenlemeler ana siyaset dışında ve sistemi zorlayan bir halde yapılmaya devam ediliyor. Buradaki temel perspektif de “gereksiz” görülen yahut spekülatif emelli yapılan döviz talebini tırpanlamak.
Bu kapsamda da şirketler döviz tevdiat hesaplarını bozdurmaya ve döviz almamaya, TL’ye dönmeye yönelik olarak yönlendirilmek isteniyor.
“DÖVİZ ALIRSA KREDİ KULLANAMAYACAK”
Bu düzenlemede de kredi kullanımı kurallarını sağlamak “ihtiyaç fazlası döviz tutuyorsa” bir şirket için mümkün olmayacağından ötürü döviz fazlası olan yahut dövizle biraz fazla süreç yapmak zorunda olan şirketler açısından işler zorlaşıyor. Şirketler şayet belirtilen eşik ve oranın üzerindeki dövizini bozmazsa yahut belirtilen hudutların üzerine çıkacak halde döviz alırsa kredi kullanamayacak.
Şirketler açısından önemli manada düşük bir finansman imkanı vardı ve bu ucuz finansmanla borçlanıp, döviz alarak bir varlık ivmelenmesi sağlanma fırsatı vardı. Artık ise şirketler açısından cari faiz oranlarından krediyle borçlanıp üretim yapmak da risk haline geldi. Sınırlamalar şirketlerin yatırım, üretim ve risk alma iştahını azaltacaktır. Dövize yönelik tedbirler de gereksinim görüldükçe sertleştirildiği için bir manada belirsizlik yaratıyor. Tedbir niteliğindeki kararların akabinde bir halde döviz talebi tekrar yaratıldığından o talebin kısıtlanması manasında daha sert nitelikte TL’ye paha kazandırıcı ve döviz aleyhine olan kararlar da alınmaya devam edilebiliyor.
“ŞİRKETLER YA KREDİ KULLANABİLMEK İÇİN DÖVİZ SATACAK YAHUT TALEP ETMEYECEK”
Genelde her hafta gelen bu tip kural değişiklikleri de şirketleri döviz bozdurmaya teşvik etmeyi amaçlıyor, fakat kredilere hem akış hem de maliyet manasında tesirleri olacak ve şartların sıkılaşmasına neden olacaktır. Şirketler ya kredi kullanabilmek için döviz satacak yahut talep etmeyecek, bir öteki ihtimal olarak da kredi kullanma eğilimlerini azaltacaklardır.
“KURLARIN BİR MÜHLET YAHUT BİR ÖLÇÜ DÜŞTÜĞÜNÜ GÖREBİLİRİZ”
Döviz kurları manasında kaçınılmaz olarak tesirler elbette olacaktır. Kurların bir mühlet yahut bir ölçü düştüğünü görebiliriz. Döviz süreçlerine bir manada sınırlama getirilmesi manasında düzenlemelerin evrelerinin ilerletilmesi daha sert tedbirleri de getirebilir. Enflasyon konusu problematik ve faizler konusunda da artırmama konusunda net bir kararlılık var. Hazine ve Maliye Bakanı Sn. Nureddin Nebati’nin hafta içi yaptığı açıklamalarda “enflasyonda çaba önceliği ve döviz kurunun enflasyon üzerindeki baskısının azalacağı” değerlendirmeleri çerçevesinde enflasyon üzerinde olumsuz tesir yaratacak her türlü ögenin idari kararlarla denetim altına alınması çalışmaları devam ettirilebilir. Fevkalâde ekonomik şartlar da elbette buna neden oluyor. Global enflasyon sorunu, jeopolitik sıkıntılar ve Türkiye’nin kendi iktisat siyasetleri da bu şartların ana elemanları.
