Türkiye antibiyotik direncinde dünyada birinci sırada yer alıyor. Gereksiz antibiyotik kullanımıyla tetiklenen antibiyotik direnci, kolay enfeksiyonlarda bile tesirli ilaç seçeneğini kısıtlıyor. Pandemiden evvel Sıhhat Bakanlığı’nın tesirli kampanyalarıyla gereksiz kullanımının önüne geçilse de, birinci devir Kovid tedavisinde yaygın olarak antibiyotikler kullanıldı. Bu nedenle, bilhassa ağır bakım hastalarında sık rastlanan kimi bakterilerde, ilaçlara yüzde 90’lara varan direnç gelişti. KUISCID Yöneticisi Prof. Dr. Başkan Ergönül, antibiyotik direncine bağlı hasta kayıplarında artış yaşandığına dikkat çekerek, ivedilikle yine kampanyalar yapılması gerektiğini söyledi. Prof. Dr. Ergönül, KUISCID Yönetici Yardımcısı Prof. Dr. Füsun Can ile birlikte pandemi periyodunda 20’ye yakın merkezle ortak yürüttükleri antibiyotik direnci araştırmasının birinci datalarını paylaşarak, “Gereksiz antibiyotik kullanımının önüne geçilmesi gerekiyor. Artık kolay idrar yolu enfeksiyonuna yol açan ‘klebsiella’ yahut pnömoniye neden olabilen ‘acinetobacter’ üzere kimi bakterilerin dahi ilaçlara karşı direnç geliştirmesi nedeniyle tedavide çaresiz kalınıyor” dedi.
“SAĞLIK BAKANLIĞININ KAMPANYASI ÇOK TESİRLİ OLMUŞTU”
Türkiye’de antibiyotik direncinin pandemiden evvel de kıymetli bir sorun olduğuna değinen Prof. Dr. Ergönül, “Antibiyotik direncinin gelişmesindeki en büyük sorun, üst teneffüs yolu enfeksiyonlarında, aslında etken yüzde 90 virüs olmasına karşın, hastaların neredeyse yüzde 90’ına antibiyotik yazılmasıydı. Burada hem hasta, hem tabip kaynaklı sorunlar vardı. Hastalar, tabibi antibiyotik vermeye zorluyor, doktorlar de birinci başta uygun niyetli olarak karşı çıksa da, hakarete, küfre, şiddete maruz kalabildiği için, direnci kırılıp antibiyotik yazma yoluna gidebiliyor. Antibiyotik direnci konusunda Sıhhat Bakanlığı sahiden çok tesirli kampanyalar gerçekleştirdi. Aile hekimliklerinde, birinci ya da ikinci basamak hastanelerde çalışan meslektaşlarımıza antibiyotik konusunda önemli eğitimler verildi. Bu kampanyalar sayılara da yansıdı. Bir periyot antibiyotik direnci oranları ülkemizde düşüş de gösterdi. Lakin pandemi ortaya girince, neredeyse 2 yıl boyunca bu çeşit kıymetli faaliyetlerin hepsi askıya alınmak zorunda kalındı” diye konuştu.
“BAZI ENFEKSİYONLARDA ELİMİZDE İLAÇ SEÇENEĞİ KALMADI”
Artık ağır bakımlarda, çok kolay idrar yolu enfeksiyonlarında bile elde ‘mikroba etkili’ ilaç seçeneği kalmadığı için hastaların kaybedilebildiğini vurgulayan Prof. Dr. Ergönül, “Çok daha kolay ağır bakım enfeksiyonunda bile başımıza gelen şey, antibiyotik direnci nedeniyle hastalar kaybedilebiliyor” diye konuştu. Pandeminin devreye girmesiyle birinci başlarda Kovid tedavisinde de geniş çaplı antibiyotik kullanımları olduğuna da dikkat çeken Prof. Dr. Ergönül, daha sonra bilim dünyasının Kovid’de her hastada kullanımının gerçek olmadığına dair ikazlar yaptığını söz etti.
Prof. Dr. Ergönül, Türkiye’de 15 milyon kişinin hastalığı geçirdiği düşünülürse, çok fazla antibiyotik kullanımı olduğunu belirterek, şunları söyledi: “Ülke adeta antibiyotikle yıkandı. Çok geniş antibiyotikler verildi. Bakanlık da bu hususta ikazlar yayılmadı. Sesi duyulmadı. Biz uzmanlık dernekleri olarak da ikazlarımızı yaptık. Örneğin KLİMİK Derneği olarak çok ikazda bulunduk, her seferinde toplumsal medyadan da reaksiyon aldık. Ona karşın bu mevzuyu daima gündemde tutmaya çalıştık.”
“PANDEMİ SONRASI DİRENÇ DAHA DA ARTTI, ÖĞRENİLMİŞ ÇARESİZLİK YAŞIYORUZ”
Prof. Dr. Ergönül antibiyotik direncinin çok önemli bir halk sıhhati sorunu olduğunu belirterek “Yaptığımız çalışmalarda, pandemi öncesine nazaran antibiyotik direncinin daha da arttığını görüyoruz. Türkiye’de 20’ye yakın merkezde, ağır bakımlarda yatan hastaların datalarını değerlendirdik. Daha evvel örneğin ‘klebsiella’ denilen, kolay bir idrar yolu enfeksiyonuna da neden olabilen lakin daha çok ağır bakımlarda gördüğümüz bakteride önemli oranda dirençle karşı karşıyayız. Bilinen antibiyotikler gerçekten çok dirençli seyrediyor tedavide. Bu dirence bağlı vefat oranları da epey yüksek. Bunlardan bilhassa bir iki tanesi var ki çok kritik. Kimilerinde da yeni direnç gelişmesi kelam konusu. Yeniden ‘Acinetobacter’ dediğimiz bir öbür bakteride ise artık direnç oranı yüzde 90’ları geçtiği için, neredeyse öğrenilmiş çaresizlik yaşıyoruz” formunda konuştu.
“ACİLEN BU KAMPANYALARA TEKRAR DÖNMEMİZ GEREKİYOR”
Pandemi periyodunda Kovid ile gayret sırasında hastane enfeksiyonlarında da artış yaşandığının kimi yayınlarla ortaya konduğunu anlatan Prof. Dr. Ergönül, kelamlarına şöyle son verdi: “Hastanelerde enfeksiyon denetimi de aksamalara uğradı. Zira Kovid’le uğraşırken, çok tehlikeli, sıhhat çalışanlarına da bulaşabilecek bir enfeksiyon varken bu tedbirler aksamış olabilir elbette. Lakin artık yine tüm bunları hatırlamak ve yine antibiyotik direncine karşı birinci basamakta, ikinci basamakta önemli kampanyalar yürütülmesi lazım. Eminiz ki Sıhhat Bakanlığı da bu çeşit çalışmalar yapacaktır. Biz seve seve her türlü takviyesi vererek, bilgilerimizi paylaşarak bu mevzudaki gayrette de yer alırız.”
