Bir gün gel bana tam 50 yıl sonra
Şarkılarıyla hayatımıza girmesinin üzerinden 50 yıldan fazla Escort bayan geçmişken Bülent Ortaçgil yeni müziğinin nakaratına bu sözlerle başlıyor
İlk müziğini 1969 yılında şimdi 19 yaşındayken kaydeden usta sanatçı ortadan geçen bu vakti Elli Buçuk ismini verdiği yeni bir albümle Bayan escort süslüyor
Ortaçgil yarım çok geçmiş sanat mesleğini ise bu akşam Harbiye Açık Hava’da 26 sanatçı dostunun iştirakiyle kutlayacak
Elli Buçuk Ortaçgil’i sevenler için birtakım sürprizlere de sahip İki kısımdan oluşan Escort çalışmanın birinci kısmı olan Elli de dördü büsbütün yeni ve biri de 1984’te yazılmış toplam beş müzik bulunuyor İkinci kısımda yani buçuk ta ise sanatkarın bugüne kadar hiç yayımlanmamış dokuz kaydı yer alıyor Buçuk ta Ortaçgil’in bilinen müzikleri Anlamsız Yüzünü Dökme Küçük Kız ve Şık Latife nin de birinci halleri var
BBC Türkçe ‘nin sorularını yanıtlayan Ortaçgil buçuk albümünü sevenlerine ve arşivcilere 50 yılın kendisi için nasıl geçtiğini göstermek üzere yayımlamaya karar verdiğini söylüyor
Son derece sembolik bir albümden bahsediyoruz Fakat özellike B uçuk sevenleriniz için de epeyce kıymetli olmalı
Bunlar benim birinci müziklerim Birkaç tanesi Benimle Oynar Mısın ‘da yer alsa da öbürleri hiç yayınlanmamıştı Bir müzik İngilizce hatta Birinci örnekler yayımlamamışım Demek ki o vakit beğenmemişim
Şimdi beğendiğiniz için mi yayınlıyorsunuz
Hayır beğenmediğim için yayınlıyorum
Artık 50 yıldan sonra jübilemi yaptım yapacağım o hallerdeyim Bundan sonra yeni bir şey yapar mıyım Tahminen de yaparım fakat cebimdeki bütün şeyleri bırakmak istiyorum 50 yıllık müzikal mesleğimdeki serüvenimde beni sevenler meraklılar arşivciler için somut olarak elde tutulmasını istiyorum O yüzden yayımlıyorum Çok bayıldığım için değil Hatta onların çalınmasını da istemem Sırf meraklılar dinlesin bu adam 19 yaşında bu müzikleri bu türlü çalmış desinler Ortadan 50 yıldan fazla geçti ve artık 70’lerime geldim Ortası ise mesleğim Bunu da beşerler değerlendirsin
Bu müzikleri k onserlerde çalacak mısınız
Hayır çalmayı düşünmüyorum Birçoklarının kelamlarını bile hatırlamıyorum Bana bir şey söz etmiyor Kimisi inanılmaz karamsar kimisi düş alemi geliyor Çalmayı istemem açıkçası Bir arşiv ve evrak olarak dursun istiyorum Zira bizde bu tıp belgecilik hiç yoktur Sadece bu adam ne çalmıştı 50 yıl evvel diye bilinmesi hoşuma sarfiyat
‘ 19 69 yılından çok da farklı değilim şu an’
Siz pekala kendinize baktığınızda elli yıl içerisinde nereye yanlışsız yol aldınız
Hem kelamda hem müzikte hem çalışta hem de düzenleme mantığında olağan ki bu 50 yılın bir gelişmesini hissediyorum üzerimde Ancak benim sözel dünyam çok fazla değişmemiş O ilişki dikkatli dinleyici tarafından çabucak anlaşılıyor Yani 1969 yılındaki müziklerde söylediğim içerik o denli çok da abartılı farklı değil şimdikinden
Siz daima alanında çok başarılı seçkin müzisyenlerle çalıştınız Bu bir tesadüf müydü pekala
Hayır tesadüf değil Benim bu serüven boyuncaki arkadaşlarım bu beşerler Bana Erkan Oğur bu kümeyle birlikte çalmayı önermişti Erkan’ın müzikal dünyadaki arkadaşlarıydı bu isimler Yani bizim birinci çekirdek kümemiz Erkan Oğur Cem Aksel Gürol Ağırbaş ve ben Bu dörtlü çok uzun yıllar birlikte çaldık Ben Erkan vasıtasıyla tanıdım hepsini
Bu müzisyenler piyasada çalıyorlar kendi müziklerini de hayal ediyorlardı Ancak sonuçta piyasa müzisyeniydi hepsi Piyasanın müzikal beğenisini benden çok öbür bir beğeniyi barındıran bu türlü müzikte yer almaktan hoşlandılar doğal ki
Hem bu isimler benim müzikal dünyama katkıda bulundular yani bana müziğin lisanı açısından birtakım şeyleri öğrettiler hem de ben de onlara bir müziğin sözel dünyasının nasıl apayrı olabileceğininin ve tanınan dünyadan ne kadar ayrılabileceğinin bir örneği oldum
Bu ne demek
Melodilerim çok piyasa işi değildi Söylediğim şeyler tahminen çoğunluk ve kitlesel bir müzik değildi fakat müzikal dünya açısından açısından muhakkak beğeninin üzerinde bir düzeydeydi Hasebiyle onlar da çok zevk aldılar ben de onlarla bir arada çalmaktan zevk aldım
Türkiye’deki müzisyenlerinin birden fazla benim yaptığım bu müziği destekledi ve beğendi Müzik olarak da yani kelamlı olarak zati kimse bir şey demez diyemez de lakin müzik olarak da beğendiler Münasebetiyle çalmak istediler benle Hem bu çaldığımız çekirdek küme en güzelleriydi onların da arkadaşları en güzellerdi esasen
Yaptığınız müzik dediğiniz üzere anaakım pop müzikten epeyce farklı Yarattığınız bu hava kibirli olmayı ya da toplumdan daha ayrıksı durmayı da beraberinde getiriyor mu
Yok hayır getirmiyor Müzik yaparken bu işten şöhret olmak bilinmek çoğunluk tarafından onaylanmak muhakkak ölçüde para kazanmak kimileri için bir parametre haline dönüşebiliyor Onu dikkate almak durumundalar
Bir Amerikalı ya da bir İngiliz olsaydım tahminen diğer türlü olabilirdi bilemem Zira yaptığım işin müzik tarafı Batı’nın çok kolay kabul edebileceği yani Batı kökenlerini taşıyan bir müzik Münasebetiyle onlarla muhakkak bir müsabakaya girebilecek üslupta bir müzik olduğunu daha 19 20 yaşlarında farkındaydım Münasebetiyle Türkiye’de o denli bir müziğin kitlesel bahtı olmadığını biliyordum zati Hasebiyle benim o vakte kadar yaptığım hiçbir şey kitlesel olmadı
Ama siz de bir noktada kitleselleşebildiniz
Tabii insanın müzikal mesleği uzun 50 yıldan kelam ediyoruz 50 yılda Türkiye’nin en kıymetli en tanınan müzikçilerinden bir ikisi benim müziğimi söylediği anda benim müziklerimin o kısmı tanınan olmaya başladı Hasebiyle kitlesel hale dönüşmeye başladı Ancak bu benim denetimimde olan bir şey değil Yani o denli olmayabilir de Hakikaten otuz yıl olmamıştı Bu benim için bir talihti
Nasıl talih oldu
Müzikle bu sefer yaşayabilecek duruma geldim Ben 20’lerimde müzisyen olmayı natürel ki isterdim lakin Türkiye’nin bu kurallarını bildiğimden hiç o denli bir şeye kalkışmadım Yaptığım müziklerden para kazanmak üzere bir şey düşünmedim Yani o kadar aptal değilim bu bahiste Ancak bu da bana da natürel çok genç yaşta müzisyen olmama ve müzikle yaşayamam üzere bir dezavantaj getirdi 74’te 24 yaşındaydım ve birinci eserimi yayımladıktan sonra 10 yıl hiçbir şey yapmadım 30’lu yaşlarına geldikten sonra yazmaya başladım ki bu bir müzikal mesleğim için biraz kayıp yıllar
Pişman mısınız bu yüzden
Hayır pişmanlığın filan hiçbir faydası yok hayatta Keşkenin hiçbir işe yaradığını bilmiyorum ben Türkiye’de yaşadığım için bu türlü bir hayatla karşı karşıya kaldım Ancak her vakit kendimi çok şanslı hissettim müzikal açıdan Zira bu müzikleri yayımlayamabilirdim bile Türkiye’de Fakat hiç o denli olmadı ve bu müzikle bir biçimde yaşamayı becerdim
‘Müslüm Gürses güzel ki müziğimi söyledi’
Mesela Müslüm Gürses sizin müziklerinizi söyleyenlerden birisi
Bunlar o kadar büyük bahtlar ki Ben o şarkıyı Müslüm Gürses’in söyleyeceğini bile bilmiyordum Ezel Akay arkadaşım bir sinema için bu şarkıyı kullanmak istediğini söyledi Ben de kullan dedim Yani Müslüm Gürses değil de bilmem kim söylese yeniden birebir şey olacaktı Fakat Allah’tan Müslüm Gürses söylemiş bu iş bana yaradı Bu bir bir baht yapıtı bu türlü oldu
Nasıldı ,diğer birinden kendi müziğinizi dinlemek
Şarkılarımı diğerlerinden dinlediğimde her vakit yadırgıyorum Her vakit müziğin yeterli makûs berbat ya da fevkalade olması bir şey tabir etmiyor Yadırgıyorum zira bu türlü bir şeye alışkın değilim Bir müzik muharriri olarak bunlar tek başıma gitarımla söylemeye başladığım ve Bunlar müzik oldu demeden yüzlerce sefer yalnızca kendime çaldığım müzikler Münasebetiyle benim şeylerim Bunu diğeri söylediği vakit garipsiyorum Bunun beğenip beğenmemek ile alakası yok
Siz diğerlerine çok fazla beste veren birisi değilsiniz
Bana bir tane sıfır kilometre müzik yapar mısınız üzere bir şey karşılaşmadım zira Sevdiğim birtakım müzikçiler var onlar bana gelip Şu müziğe kelam muharrir mısın dediğinde yapmaya çalıştım Levent Yüksel’e de Yeni Türkü’ye de Zuhal Olcay’a da yazdım O denli şeyler yapabiliyorum Lakin o müzik ne de olsa bana ilişkin bir müzik olmuyor Sözel dünyası bir düzeyin üzerinde olabilir lakin onları benim eserim diye görmüyorum
50 yıl öncesine dönersek gelecek yıllar için duyduğunuz kaygılar ve kaygılar var mıydı
Olmaz mı Müzik seviyordum çalmayı seviyordum ve öbür bir tutkum yoktu Kardeşimle bir arada yalnızca müzik dinliyorduk Batıyı dinliyorduk Türkiye’deki yabancı okullarda okuyorduk Batı dünyasındaki müzikal gelişmelerden haberimiz vardı 60’ların sonlarında tanınan müzik dünya çapında bir evrime uğradığında gençlik yaşlarımızda bunları yaşadım Bu olayları birebir takip ettim
Çocukken 9 yaşında Amerika’da Türkiye’de TV yokken Elvis Presley’i dinledim ve etkilendim bunlardan Lakin söylediğim üzere ben Türkiye’de bütün eğitimimi beyaz yaka yetiştirilmek üzere aldım Münasebetiyle o denli bir avantaj vardı cebimde Müzik yapmasam müzikle yaşamasam diğer türlü yaşayabileceğim bir eğitimim vardı Bunu kullandım mecburen Müzik yapmadım mühendislik yaptım bir periyot Müzik yapmak için de bütün koşulları zorladım
‘Müzik yapmadığım bir hayat sürdürseydim hasta bir adam olurdum’
Mesela Norveç’e gittiniz değil mi
Orada kaldım ki tahminen müzikle yaşarım diye Lakin bütün bunlarda yaş ögesi kıymetli İnsan doğduğu topraklara her formda bağlı oluyor O topraklarda yetişiyor o fikirden kopamıyorsun 30 yaşından sonra öbür bir ülkenin insanı olamıyorsun O nedenle döndüm Türkiye’ye ve madem mühendislik yapamıyorum müzik yaparım diye düşündüm Şayet hayat o denli yürüseydi ruhsal olarak rahatsız ve hasta bir adamla konuşuyor olacaktın Fakat o denli yürümedi Ben de müzik yapma talihini buldum
Şarkılarınızın şablonu Batılı bir müziğe dayanıyor Batıyla rekabet edebilecek bir müzik yaptığınızı bahsettiniz Yaptığınız bu müzikle uluslararasılaşabilir miydiniz
Oradaki sorun şu müzik yazıcısı olarak kendimi Türkçe tabir edebilen bir adamım İngilizce tabir edebilmek için İngiliz doğmak ya da çok ehil bir takımla çalışmanız lazım Lakin o vakit da müzik müellifinin istediğini yazmak üzere bir bahtı kalmıyor Profesyonel bir dünyanın takımının bir kesimi olabiliyorsunuz lakin Ben İngilizce konuşuyorum lakin şarkıyı İngilizce düşünmüyorum ki Türkçe düşünüyorum Yıllarca Türkiye’de yaşamaktan ötürü sağımda solumda her tarafımda Türkiye’den izler var Bunları İngilizce söylesem çok fazla şey değişmez ve Batı ile sözel dünyada örtüşmem Yapay olur Yapay olmaması için ise profesyonel bir takımla yapmak gerekiyor O vakit da işin tadı kaçar
Buçuk albümünde İngilizce bir müziğim var Yazmışım o denli bir kelam O vakitler Donovan’lar Bob Dylan’lar dinlediğim çağdı Yaptığım onlarla aşağı üst yarışabilecek bir şeydi O kadar da altında değildi Lakin yaş 17 18’di Ortadan yıllar geçtikten sonra rastgele bir şarkıyı İngilizce düşünmemeye başladım O denli müzik yazmıyorum hiç
‘Şehirler ortasında bir fark kalmadı’
Sizin müzik yaptığınız 50 yıllık vakit diliminde Türkiye’deki değişim sizi nasıl etkiledi
Geçenlerde Diyarbakır’da çaldım ondan bir gün evvel Batman’daydım Bunlar en yakın 10 yıl evvel çaldığım yerlerdi Mimari açıdan inanılmaz değişmiş Tanıyamadım Tıpkı vakitte kentler kendi özelliklerini kaybetmiş Her yer birbirine benziyor Bartın’a gidiyorsun Afyon’dan farkı yok Diyarbakır Merzifon’la benzeşiyor Apartmanlar yapılar kahveciler Ekonomik dünya entegrasyonu kapitalizm vs yarattığı bir şey olsa gerek Beşerler bunu değişim ya da daha hoşa gitme olarak görüyor Sorun orada
Aslında o denli bir şey değil Gidip de Almanya’nın bir köyünde Schubert bu tarihlerde burada yaşamıştır ibaresini gördüğüm vakit zevkten deliriyorum Bu türlü bir tarih orada duruyor O beşerler kentin o tarihinden bugününe kadar taşımakla övünüyorlar Bunun hoş olduğunu hissediyorlar Lakin Türkiye tam aksi Her şey yıkılıyor Türkiye’nin yüzde 50’sinin doğduğu mesken yıkılmış yerine yeni bir şey yapılmış
Ortaçgil bilerek isteyerek anaakımın dışında kalmış biri değil mi
Bilinçli miydi evet Lakin söylediğim üzere Ortaçgil’in cebinde sıkıştığı vakit kullanabileceği bir meslek duruyordu Yaşamak için müzik satmak zorunda kalırsan o vakit her şarkıyı yaparsın Benim o denli bir mecburiyetim yoktu hayatta o yüzden istemediğim hiçbir şeyi yapmadım Herkese nasip olmaz bu türlü bir avantaj
Fikret Kızılok Mehmet Güreli Ezginin Günlüğü Yeni Türkü B ir halde müzikal bir akrabalık da var galiba değil mi
Bütün bu söylediklerin hem kendi içlerinde değişik müzik yapan beşerler hem de genelde güzel eğitim almış muhalif tarafları ziyadesiyle olan kendilerini tanınan dalgaya kaptırmamış beşerler Dayanışma sevgi de var o kümeler ortasında
“Hangisi Hayat ” şarkısındaki sorularınız daha evvelki müziklerinizle ortak bir noktada buluşuyor Sorular Soru sormak sorgulak müziğinizde nerede duruyor
Her yerinde Soruyorum orada Cevabını verebiliyor muyum Hayır Bu albümün genelinde bu türlü bir hava var Dünyayı ya siyah ya da beyaz görenler için öyle bir dünya yok aslında diyor Siyahla beyaz ortasında beş yüz tane renk var Lakin siyah ya da beyaz gören beşerler dünyayı anlamamış beşerler O soruyu daima sormak lazım Neden o denli değil de bu türlü diye Ben kendi adıma o denli biri değilim Dünya çok çeşitli Haklı ve hakikat diye bir şey yok Nereden baktığına bağlı Tek hakikat ve tek yanlış yok Dünyayı her şeyin çatışması olarak görmek lazım Bu çelişkiler de sözlerde ve albümde var ziyadesiyle Kimine o denli kimine bu türlü kimine üç kimine beş lakin benim için ne üç yanlışsız ne beş
‘Yaşlandım artık bilge olmaya hakikat yürümekteyim’
Hangisi Hayat müziğinde sorunuzun birini Ortaçgil der ki bu ne iş diye soruyorsunuz Aşık geleneğinde halk ozanlığında olduğu üzere Kendinizi öyl e mi görüyor sunuz ?
Bilmiyorum o denli bir tezim yok Kullandığım öge halk müziği değil lakin artık yaşlandım bilge olmaya gerçek yürümekteyim O müzikte bizim geleneğimizde söylendiği üzere söylemek istedim
Türkiye’de sokaktaki gerginlik sizi nasıl hissettiriyor Bu gerginliğin ortasında müzik yapmak kolay bir şey mi
Değil natürel ki Türkiye’nin gerginliği Batı mıyız Doğu muyuz varlıklı miyiz yoksul miyiz başarılı mıyız değil miyiz gerçek politik tercihlerde bulunuyor muyuz bulunmuyor muyuz üzere sorular oluşu ve ekonomik yırtmamış bir ülke oluşumuzdan
Türkiye bu çelişkilerden dolay gergin sahiden İnsanların bu gerginlikte sanatsal birtakım olayları dinlemek için vakitleri ve ekonomik güçleri yok Hem de çok fazla değişken var Rahatsızlığı hissediyorsun gergin herkes Yaşayamıyor kimse Ekonomik olarak da politik olarak da sıkıntı Bunları çözmemiz lazım Çözemiyoruz lakin Ramak var deniyor lakin ramak hala çok uzakta Gençler rahatsız oluyor Gençlerin becermesi gereken bir şey Gençlerse günlük siyasetten son derece uzaklar Bıkmışlar Onları yöneten beşerler onları temsil etmiyor Onun gerilimini hissediyorlar Kentlerdeki yaşama kültürü de yanlışsız dürüst oturmadı Yabancılardan kelam etmiyorum ülke devamlı kendi içinde göç halinde Bunların hepsi tansiyon ögesi Bir anda çıkmak güç Bizler de müzik yaparken tansiyonları hissediyoruz
Kimisi tansiyonlar üzerine müzik yapıyor yalnızca Ben bu tansiyonlar konusunda diyalog kapısının her vakit açık olması tarafındayım
