Basın ve toplumsal medyaya yeni yaptırımlar getiren düzenlemenin görüşmeleri, TBMM Adalet Komisyonu’nda sürüyor. Bir yıldan üç yıla kadar mahpus cezası öngörülen ‘halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma’ cürmünün yer aldığı 29. unsur kabul edildi.
Madde üzerinde konuşan Yargıtay 8. Ceza Dairesi üyesi İhsan Baştürk, “Yargı erki tarafından uygulanmasında kıymetli tartışmalar çıkabileceğini iddia etmek hiç de güç değildir. ‘Kamu barışını bozmaya elverişli biçimde yayılması’ ögesinin belirlenmesi de farklı bir zahmet olarak karşımıza çıkmaktadır” dedi.
MHP’li Feti Yıldız, İhsan Baştürk için “Suç ideolojisi yaptı” derken AKP’li Ahmet Özdemir, “Afaki içi boş değerlendirme” dedi. CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan, kelam verilmediği için komitesi terk etti.
AKP ve MHP’nin 26 Mayıs’ta TBMM Başkanlığı’na sunduğu, basın kartı verilmesi ve iptaline ait düzenlemelerin yanı sıra ‘halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma’ cürmünün yaratıldığı 40 unsurluk Basın Kanunu ve Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin görüşmeleri, TBMM Adalet Komisyonu’nda devam ediyor. Teklifin müzakereleri geçen perşembe başlamış ve birinci husus kabul edilmişti. Dün de ikinci husus üzerinden devam edilmiş ve 14 husus daha AKP ve MHP oylarıyla geçilmişti.
Teklifin görüşmeleri bugün, TBMM Plan Bütçe Salonu’nda 16. unsurdan devam etti. AKP tarafından, Basın İlan Kurumu’nun yetkilerini artıracak iki husus ihdası önerildi. Yurt dışında Türkçe yayın yapan gazeteler ile internet haber sitelerinde Basın İlan Kurumu aracılığıyla ilan ve reklam yayınlatılması, bu yayınlara takviye verilmesine dair adap ve asılların Basın İlan Kurumu Genel Şurası tarafından belirlenmesi ve Basın İlan Kurumu’nun gerektiğinde yurt dışında temsilcilik açabilmesini amaçlayan iki önerge sunuldu. Muhalefetin itirazları üzerine önergeler geri çekildi. Lakin önergelerin TBMM Genel Kurulu’nda yine verilmesi kararlaştırıldı.
MUHALEFET MİLLETVEKİLLERİ, 29. HUSUSUN TEKLİF METNİNDEN ÇIKARILMASI İÇİN GÖRÜŞMELERE KATILDI
‘Dezenformasyonla mücadele’ argümanıyla hazırlanan teklifin en çok tartışılan “halk ortasında endişe ve panik yaratmak emeliyle kamu barışını bozma” üzere münasebetlerle ‘halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma’ biçiminde yeni bir cürüm tanımlaması yapılan 29. unsur üzerindeki görüşmeler başlayınca kurul üyesi dışındaki milletvekilleri de komiteye katıldı. Muhalefet milletvekilleri, unsurun teklif metninden çıkarılması için konuşmalar yaptı.
YARGITAY TEMSİLCİSİ BAŞTÜRK: BU KABAHAT YÜZDE 99 BASIN YOLUYLA İŞLENEBİLİR
Milletvekillerini konuşmasının akabinde Yargıtay 8. Ceza Dairesi üyesi İhsan Baştürk kelam aldı.
Baştürk, hangi fiilin cürüm olarak tanımlandığının açık ve net, hiçbir tereddüde imkân bırakmayacak biçimde belirlenmesinin türel ehemmiyetine vurgu yaptı. Baştürk, bu cürmün yüzde 99 basın yoluyla işlenebileceğini ve bu kabahatin basın yoluyla yapılmasının ağırlaştırıcı neden sayılmasının kanun yapma tekniği açısından ıstırap yaratacağını belirterek şöyle devam etti:
- Gerek Türk Ceza Kanunu’na gerek özel ceza kanunlarımıza baktığımızda; Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen ve iptale münasebet olarak en sık başvurulan unsurlardan birisi bellilik prensibidir. ‘Ülkenin iç ve dış güvenliği’ kavramı, ‘kamu barışını bozma’ kavramı… Bunların içeriğinin belirlenmesinin yargı erki tarafından uygulanmasında kıymetli tartışmalar çıkabileceğini kestirim etmek hiç de güç değildir. ‘Ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu sistemi ve genel sağlığı’ ile ilgili bilginin ne olduğunun belirlenmesi epeyce zahmet arz edecektir. Ardından bu bilginin ne olduğu belirlense bile ‘kamu barışını bozmaya elverişli biçimde yayılması’ ögesinin belirlenmesi de farklı bir zahmet olarak karşımıza çıkmaktadır. Öteki taraftan teklif metninde yer alan ‘alenen yayma’ sözünün ne olduğunun belirlenmesi, uygulamada zahmet doğurabilecek nitelikte gözüküyor.
TUNCAY ÖZKAN KOMİTESİ TERK ETTİ
Yargıtay temsilcisinin konuşmasının akabinde teklif sahipleri MHP’li Feti Yıldız ile AKP’li Ahmet Özdemir kelam aldı. Feti Yıldız, İhsan Baştürk için “Suç ideolojisi yaptı” tabirini kullandı.
Ahmet Özdemir, “Boş öykü anlattın. Dört tane ana öge var. Bir tanesi bile eksik olsa bu cürüm işlenemez. Afaki içi boş kıymetlendirme. Bu değerlendirmeyi kabul etmiyorum” dedi.
CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan, teklif sahiplerinin sarf ettiği kelamlara reaksiyon gösterdi.
Bu sırada Adalet Kurulu Lideri Abdullah Güler, Tuncay Özkan’a kelam vermediğini söyledi. Özkan, “Özgürlük ortamını konuşuyoruz. Yap sen tek başına. Katılmıyorum hiçbirine. Yargıtay’da uygulamayı yapacak olanı sustur, gazeteciyi sustur. Buyur sen konuş” dedi. Özkan, Adalet Komisyonu’na terk etti.
MADDEDE RÖTUŞ YAPILDI
AKP’nin sunduğu önergeyle unsurdaki hatada ve cezada değişikliğe gidilmeden cezayı artıran ibarede rötuş yapıldı. “Suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle yahut bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, üstteki fıkraya nazaran verilen ceza yarı oranında artırılır” ibaresi “Failin, hatası gerçek kimliğini gizlemek suretiyle yahut bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, üstteki fıkraya nazaran verilen ceza yarı oranında artırılır” olarak değiştirildi.
Görüşmelerde konuşan milletvekilleri ve yansıları ise şu biçimde oldu:
EMRE: SANSÜR İŞİN TEK KISIM DEĞİL. OTOSANSÜR DE ÖTEKİ BİR NOKTASI HALİNE GELECEK
29. husus üzerine birinci kelamı alan CHP İstanbul Milletvekili Zeynel Emre, hukukun bağımsızlığından hareketle basın özgürlüğüne tesirini şöyle anlattı:
- Temel hak ve özgürlüklerin korunmasıyla kamu nizamının korunması ortasında istikrar aranır. Birebir oranda hak ve özgürlüklerin korunmasının önünün açık olması gerekir. ‘Türkiye’de yargı ülkü sistemde ve AKP iktidarı devrinde bu hale geldi’ argümanında değilim ancak yargının siyasallaşması daima tartışma konusuydu. Son devirde yargının araçsallaştığı periyoda geldik. Bu gazeteciler ya da vatandaş ortasında iktidarı destekleyen ya da desteklemeyen olarak baktığımızda, hukukun eşit uygulanmadığı ortadadır. Bu hususta ‘bir düzenleme olur mu bakacağız’ üzere açıklamaların da bir yere oturmadığını görüyorum. Ben, değişiklik yapıldığına pek şahit olmadım. Sansür işin tek kısmı değil. Otosansür de öteki bir noktası haline gelecek. Paylaşım yapmaktan çekineceği ortam olacak.
ZEYBEK: PALAVRASI EN ÇOK DEVLET SÖYLÜYOR
CHP Antalya Milletvekili Rafet Zeybek, “Neden gereksinim duyuldu bu türlü ceza içeren hususa? Bugün çok az sayıda muhalif basını da susturmak istiyorsunuz. Basının yüzde 95’i zati yandaşınız. Azıcık basının bile fikirlerini öne sürmesine tahammül etmiyorsunuz. Bu fakat diktatörlük olan ülkelerde olur. Bu unsur bu formuyla yasalaşsın, yarın içinizdeki gazeteciler tutuklanır. Palavrası mı diyorsunuz? Palavrası en çok devlet söylüyor” dedi.
Bunun üzerine teklif sahibi MHP İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, “Mesala” diye sordu.
Zeybek, “TÜİK. Bu kadar gözünüzü kapamayın. Bu ülkede TÜİK’in palavra söylediğini, yargının talimat altına alındığını biliyorsunuz. Bu ülkenin İçişleri Bakanı, ‘10 bin dolar rüşvet alan siyasetçi var’ dedi. Savcılığa verdi mi? Savcılar bir şey yaptı mı” karşılığı verdi.
ÖZEL: ‘GAZETECİLİKTEN DEĞİL DEZENFORMASYONDAN ATTIK İÇERİYE’ DİYECEKSİNİZ
CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel, dezenformasyon örnekleri vererek, teklif kabul edilip geriye hakikat uygulansa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli’ye fezleke gelmesi gerektiğini söyledi. Özel, “Bu konudan bal üzere gazeteci yargılanacak. Siz ‘Türkiye’de haber yaptığı için yargılanan yok, o kişi halkı aldatıcı bilgiyi yaydığı için yargılanıyor’ diyeceksiniz… ‘Gazetecilikten değil dezenformasyondan attık içeriye, bir birey olarak’ diyeceğinize de görüyoruz” dedi.
Özel, şöyle konuştu:
- 29. husus bu teklifin can damarı. 29. unsur olmasa tahminen bu teklif olmaz. Artık Fahrettin Altun’un gazeteci saydıklarından geri kalanların mesleklerini yapabilecekleri imkân bırakmamaktadır. Dezenformasyona uğramak feci bir şey. Halkı aldatıcı bilgiyi yayma kabahati… Recep Tayyip Erdoğan, artık ‘Cami yaktılar’ demeye başladı. Üstü çıplak deri eldivenli bilmem neler. Hem de infiale sürüklemek… Sayın Erdoğan’a da -yüzde 50’de artıracaksınız- kaynağını açıklamayacak. Merhum anneannemin dediği, ‘ayarını bozduğun kantar gelir seni tartar’… Bu kanundan gazeteciler yargılanacak mı, yargılanmayacak mı? Sayın Fethi Yıldız, ‘Yargılanmayacak’ diyor. Siz, gazetecilere ‘Bundan size bir şey olmaz’ diyormuşsunuz. Bu konudan bal üzere gazeteci yargılanacak. Siz, ‘Türkiye’de haber yaptığı için yargılanan yok, o kişi halkı aldatıcı bilgiyi yaydığı için yargılanıyor’ diyeceksiniz. Ya casus ya terörist. Ne görürseniz. Karşı taraftaki herkesi bir şeyle itham ediyorsunuz. Siz vatansever, karşı vatan haini. Dezenformasyon kanunu lazım, ‘illallah’ dedik. Siz bir ise biz beş rahatsız oluyoruz.
- Ama bunu gazetecilik mesleğini etkilemeyecek, gençleri sansürlemeyecek, özgür basını zora sokmayacak biçimde düzenlemek lazım. Dedik ki basın meslek örgütleriyle yuvarlak masa yaparız, biz de katkı sağlarız, sonra maddeyi geçiririz… Fahrettin Altun, pergole yaptırmış. Yapıldığı yanlışsız. Gazeteciler çatır çatır yargılanıyor. Pergole yapan değil haberini yapan ceza alıyor… Bakandan ayar yiyen, Fahrettin Altun’dan ayar yiyen Meclis. Bu kabul edilebilir değil. Ne askeri vesayet ne bakanların vesayeti. Reddetmek lazım. Bu lafı bana bırakmanız bana yakışmaz. Fahrettin Altun’a biri haddini bildirse hudutlarını bilmeyecek mi? Bu özgüvensiz yasama biçimini yanlışsız bulmuyoruz. Muğlak sözlere sığınmayın. Muğlak sözler, yargı vesayeti getirir. ‘Nasıl olsa bölüm bizim devrimiz’ diye yapılmış maddelerden yarar görmeyeceksiniz. Yarın iktidar değiştiğinde ‘biz de bu taraftan olalım.’ Vallahi bizim taraf dolu. ‘Gazetecilikten değil dezenformasyondan attık içeriye, bir birey olarak’ diyeceğinize de görüyoruz.”
EREL: GENÇLER ÇEKİNİYOR
İYİ Parti Aksaray Milletvekili Ayhan Erel, “Gençlerin gücünü boşaltacağı en uygun alan toplumsal medya oluyor. Üç beş tane insanın gayriahlaki paylaşımından ötürü tüm gençleri töhmet altına bırakma halinde getirilen yasa, gençleri karamsarlığa sürüklüyor. Gençler çekiniyor” dedi.
KABOĞLU: HALA BU MADDEYİ TARTIŞIYOR OLMAMIZ SON DERECE ESEF VERİCİ
CHP İstanbul Milletvekili İbrahim Kaboğlu, “Bu maddeyi hala bizim tartışıyor olmamız son derece esef vericidir. İnanıyorum ki husus tümüyle geri çekilecektir. Bu unsurla hedeflenen ölçütler, Anayasa’da yer alan unsurlar ile kâfi olacaktır” diye konuştu.
BÜLBÜL: KİŞİ HER PAYLAŞIMINDA BİLİMSEL MAKALELERE ATIF MI YAPACAK
CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül ise “Kişi bir bilginin gerçek olup olmadığını nasıl bilecek? Her paylaşımında bilimsel makalelere atıf mı yapacak? Her konuşmasında bilimsel kaynak mı gösterecek? Hangi gerçeği muhalif yayma fiili, kamu barışını bozmaya elverişli olacaktır” sözlerini kullandı.
ÇAKIRÖZER: DİYARBAKIR’DA HALA GAZETECİLER HÜR KALMADI
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, “Bu husus, açık seçik gazetecilerin ötesinde milyonlarca yurttaşın özgürlüğünü ihlal edecek. O yüzden yalnızca biz değil hem basın meslek örgütleri hem tabir özgürlüğünü savunan sivil toplum, bu hususun çıkarılması konusunda hemfikir. Teklifi getiren milletvekili ‘Gazeteciler yargılanmayacak’ diyor. Bu kadar muğlak olduğu vakit, siyasetin tesirindeki yargı olduruyor. Islahat paketlerinde ‘Haber yargılanmayacak’ denildi. Genel Kurul’dan geçtikten sonra yargılandı. Binlerce yurttaş yargının karşısına çıkmak durumunda bırakılıyorlar. Her ay en az 50 gazeteci hakkında yaptığı haber, yorum, paylaşım vs. nedeniyle soruşturma başlatılıyor, gözaltına alınıyor. Diyarbakır’da hala gazeteciler özgür kalmadı, tutuklananlar oldu” dedi.
KOÇ: FİKRE YÖNELİK KIRINTI KALDIYSA YOK ETMEYE YÖNELİK TEKLİF GETİRİYORSUNUZ
Abdullah Koç, “Yaptığınız tek şey şudur. Toplumun faydasına olabilecek hiçbir teklifte bulunmuyorsunuz. Zira siz endişe iktidarı haline getirmiş durumdasınız. Örnekler çoktur. Van’da üç kişi gözaltına alındı. Süleyman Soylu, ‘Teröristler’ dedi. Bu beşerler helikopterden atıldı. Bunun haberini yapan da cezaevine atıldı. Demokrasiyi rafa kaldıran iktidardan bahsediyoruz. 20 gazeteci şu an gözaltında. Birkaç kişi kurumlarında sigortasız çalıştığı için ‘örgüt üyesisiniz’ deniyor. Türkiye’de niyete yönelik kırıntı kaldıysa yok etmeye yönelik teklif getiriyorsunuz” diye konuştu.
AYDOĞAN: BU UNSUR ‘BANA SALDIRAN DEVLETE SALDIRIR’ DEDİĞİ YERE GİDECEK
CHP İstanbul Milletvekili Turan Aydoğan, “Sayın Genel Lideriniz dedi ki ‘Bana yöneltilen her tenkit devlete yönetilmiştir.’ Siz bu başla ülke yöneteceksiniz, bu maddeyi uygulayacaksınız. Ne olacak? ‘Bana saldıran devlete saldırır’ dediği yere gidecek. Buna karşı mısınız? Çıt yok. O vakit bu yarın kullanılacak” dedi.
ÖZKAN: DEZENFORMASYONUN NE OLDUĞUNU MAHKEME BİLE ANLAMAZ
CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan, Uğur Dündar’ın uydurma bal satan biriyle program yaptığını ve satıcının “Uğur Beyefendi, ben o denli bir bal yaparım ki arı bile anlamaz” dediğini aktararak, 29. husus için “Dezenformasyonun ne olduğunu mahkeme bile anlayamaz. Meçhullüğü önlemek lazım. Belirsizlik, tarihin önünde berbatların kullandığı bir sopadır” diye konuştu.
ÖZDEMİR: BASIN BU CÜRMÜN İÇİNDE DEĞİL
Teklif sahibi AKP Kahramanmaraş Milletvekili Ahmet Özdemir, “Burada basından bahsetmiyoruz. Güya gazetecilere dair düzenleme üzere lanse edildi. O denli bir şey yok. Basın bu hatanın içinde değil” dedi.
