Namık Durukan – TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komitesi bünyesindeki Göç ve Ahenk Alt Kurulu, “Türkiye’de Sistemsiz Göç ve Sistemsiz Göçle Gayrette Van Örneği” başlıklı raporunu tamamladı. Raporda, Afganistan’dan İran’a, bu ülkeden ise Türkiye’ye yönelik yapılan sistemli ve sistemsiz göçe yönelik kıymetli tespitlere yer verildi.
İran İslam Cumhuriyeti’nin göçmenler konusunda net bir siyasetinin olmadığı, başta Afganistan ve Pakistan olmak üzere Türkiye’deki sistemsiz göçe kaynaklık eden ülkelerden gelenlerin İran üzerinden Türkiye hudutlarına çok rahat bir biçimde ulaştıkları vurgulanan raporda, “İran’ın kendi işine yarayabilecek göçmenleri uzun mühlet ülkesinde barındırdığı lakin ağırlaşan yaptırım kurallarına bağlı olarak, yabancıların ülkeyi terk etmesine yönelik siyaset izlemeye başladığı anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte İran vize alarak nizamlı yollardan ülkesine gelen yabancıların, Türkiye’ye yahut Türkiye üzerinden Avrupa’ya geçmesine müsaade etmektedir. Son devirlerde İran üzerinden ülkemize gelen sistemsiz göçmenlerle yapılan mülakatlarda, yabancıların büyük kısmının İran’ı transit olarak geçtiği ve zorunlu nedenlerden ötürü İran hudutları içerisinde bir kaç gün kaldıkları anlaşılmaktadır” denildi.
‘Türkler kurşun sıkmaz’
Afganistan özelinde yaşanan iç karışıklıklar ile Taliban’ın ülkede demografiyi değiştirme ve nüfuz alanını genişletme uğraşlarına dikkat çekilen raporda, bu durumun Türkiye’ye yönelik sistemsiz göçü artırdığı tabir edildi.
Raporda, İran üzerinden Türkiye’ye yönelik giderek artan göçlerin nedenleri ve İran’ın rolüne ait şu değerlendirmeler yer aldı:
“Sayıları yüzbinler ile söz edilen Afgan asıllı yabancıya mesken sahipliği yapan İran İslam Cumhuriyeti’nin artan ekonomik problemlere bağlı olarak, Afgan asıllı yabancıları Türkiye’ye göçe yönlendirdiği yahut geçişlerini engellememe eğiliminin olduğu, İran’ın Afganistan’dan gelen ya da İran’da yaşayan yabancıların Türkiye’ye gerçek yönelmelerini teşvik ettiği, İran güvenlik güçlerinin hudutta kaçakçılar ile iş birliği yaparak, hatta bazen sistemsiz göçmenleri döverek Türkiye hududunu geçirmeye çalıştığı bilinmektedir. Hatta birtakım İran vazifelilerinin vakit zaman güç kullanmak sureti ile bazen de ülkemizin insan hakları hassasiyetini kullanarak ülkemiz sonunu geçmeye zorladıkları tespit edilmiştir. Gerçekten komitemizin görüştüğü bir Güvenlik Amirimiz, yapılan mülakatlarda, İran yetkililerinin sistemsiz göçmenlere, ‘Türkiye güvenlik vazifelileri dur deseler bile sonu geçin zira Türk askeri göçmenlere asla kurşun sıkmaz’ dediğini söz etmiştir.”
