İktidarın, yüksek enflasyon ve hayat pahalılığı karşısında, fiyatlı bölümlere artırım ve “iyileştirme” yapılacağı taahhüdü, AKP ve MHP başkanlarının sık sık “seçimler vaktinde yapılacak” açıklamalarına rağmen, erken seçim tartışmaları siyaset gündeminden düşürmüyor.
Muhalefet partilerinde, taban fiyata Temmuz’da ek artırım hazırlığı, öğrenci affı, 3600 ek gösterge, emeklilikte yaşa takılanların (EYT) iktidar tarafından gündeme alınması, “erken seçimin işaretleri” olarak görülüyor ve sonbaharda erken seçim beklentisi lisana getiriliyor.
Siyaset bilimci ve siyasi strateji uzmanı İbrahim Uslu’ya nazaran atılacak bu adımlar sonuç doğrumayacağı için iktidar, seçim stratejisini iktisat üzerinden değil, “güvenlik ve memleketler arası ilişkiler” alanında kazanılabilecek “zaferler” üzerine kuruyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve iktidar sözcüleri, artan hayat pahalılığı ve enflasyon karşısında, fiyatlı kesitlerin rahatlatılmasına dönük adımların atılacağını sık sık lisana getiriyor.
Meclis’e 880 milyar liralık ek bütçe sunan iktidar partisinin, memur, personel ve emeklilerine Temmuz ayında artırım yapılması, 3600 ek gösterge düzenlemesinin yanısıra, taban fiyata Temmuz ayında ek artırımı da gündemine aldı.
‘YÜZDE 40’LARA YAKIN DOKUNUŞ OLACAK’
AKP Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş da dün akşam Habertürk’te katıldığı televizyon programında “Temmuz ayında emekçi emeklilerimizin de dahil olmak üzere, o denli zannediyorum ki, yüzde 40’lara yakın bir dokunuş gerçekleştirilecek. Birebir formda minimum fiyata de bir dokunuş gerçekleştirilecek” kelamlarıyla önümüzdeki aylarda taban fiyata ek artırım hazırlığını duyurdu.
Kurtulmuş, ayrıyeten EYT’lilerin de iktidarın masasında olduğunu söyledi:
“Tarih söyleyip beklentiye yol açmak istemem, lakin dediğim üzere bu husus hükümetin masasındadır.”
HANGİ SEÇENEKLER KONUŞULUYOR?
Asgari fiyata ek artırım için farklı seçenekler lisana getiriliyor.
Asgari Fiyat Tespit Komitesi’nin toplanarak, enflasyona nazaran oransal artış yapılması seçeneklerden birisi.
Dile getirilen bir öteki formül ise patronun ödediği yaklaşık 750 liralık primi devletin üstlenmesi ve 150 lira dolayındaki işsizlik sigortası fonu kesintisinin yapılmayarak bunların direkt net fiyata yansıtılması.
Asgari fiyata oransal artırımın, ayrıyeten bir yasal düzenleme gerektirmediği için kurulda uzlaşma sağlanması halinde tercih edilebileceği lisana getiriliyor.
MUHALEFETE NAZARAN ‘SEÇİM YATIRIMI’
Muhalefet, iktidarın uzun yıllardır direndiği EYT ve daha evvel yılbaşını işaret ettiği taban fiyata ek artırım mevzularında attığı adımları, bir erken seçimin işareti olarak görüyor.
İktidarın iktisattaki ağırlaşan yükü daha çok taşıyamayacağını, fiyatlı kesite yapılacak artırımlar ve yaz aylarında meyve zerzevat fiyatlarındaki düşüşün yaratacağı olumlu havayı da dikkate alarak, sonbaharda erken seçime gidebileceği savunuluyor.
CHP’li birtakım parti yöneticileri, minimum fiyat dahil, fiyatlı kesitlere yapılacak artırımın, enflasyon ve hayat pahalılığına tahlil olamayacağını belirterek, “Ücret artarsa, talep artacak ve bu da enflasyonu artıracak. İktidar ne yaparsa yapsın, iktisadın başına kimi getirirse getirsin, ekonomiyi toparlayamaz, sonuç alamaz. Zira ekonomiyi şahsen Erdoğan yönetiyor ve sonuçlarını da görüyoruz” yorumları yapıyor.
AKP kaynakları ise Meclis’ten geçen Seçim Yasası düzenlemesi ve ekonomik adımlar dahil, bütün hesapların vaktinde bir seçime nazaran yapıldığını, hayat pahalılığına karşı alınan tedbirlerin tesirleri görülmeden seçime girilmesinin de risk oluşturacağını belirtiyor.
AKP kulislerinde, üniversite imtihan takvimi ve seçimlerin ikinci tipi da dikkate alınarak, seçimlerin en fazla Mayıs ortası yahut son haftasına çekilebileceği, bunun da bir erken seçim manasına gelmeyeceği belirtiliyor.
‘İKTİDAR EKONOMİK MUVAFFAKİYET GEREKÇESİYLE ERKEN SEÇİM KARARI ALMAZ’
Siyaset bilimci ve siyasi strateji uzmanı İbrahim Uslu ise iktisatta fiyatlı kısımların maaşlarında artış yapılmasının, seçmen üzerinde kalıcı tesiri olmayacağı, münasebetiyle iktidarın da “ekonomik başarıya” dayalı bir erken seçim stratejisi kurmayacağı görüşünde.
BBC Türkçe‘nin sorularını yanıtlayan Uslu, enflasyonun son derece yüksek olduğunu ve yapılacak fiyat artırımlarının “iyileştirme”den çok, mağduriyetleri azaltmaya dönük olacağına işaret ediyor.
Erdoğan’ın da esasen enflasyon düşüşü için yılbaşı sonrasını işaret ettiğine dikkat çeken Uslu, iktidarın seçim stratejisini güvenlik ve memleketler arası alanda elde edilecek “zaferlerden” üzerinden kurduğu görüşünde:
“Cumhurbaşkanı’nın, ‘Enflasyon yılbaşından sonra düşecek,’ açıklaması kıymetli. Bu, ‘Biz bu yılı da yüzde 70’lerin üzerinde enflasyonla tamamlayacağız, enflasyon düşmeyecek, fiyat artışları devam edecek’ demek. Fiyat artışları devam ederken, Kasım ayında bir seçime gitme mümkünlüğünü ben çok yüksek görmüyorum.
Ek bütçeye bakıldığında gelirlerin değerli bir kısmının KDV ve ÖTV’den olduğunu hatırlatan Uslu, bütçe gayelerinin gerçekleşmesinin bu vergilerin artmaya başlayacağı manasına geldiğini söylüyor ve “Pandemi devrinde biraz düşürülmüştü, artık bunların artacağını gösteriyor” diyor.
Vergi artışlarının düşünüldüğü bir periyotta erken seçime gitmenin makul olmadığını savunan Uslu şöyle devam ediyor:
“Enflasyon var, vergi artışı yapmışsınız ancak tıpkı vakitte da iktisatta rahatlama oldu diye erken seçime gidiyorsunuz. Bunlar birbiriyle çelişir. O nedenle hükümetin seçim stratejisini iktisat alanında muvaffakiyetle değil, iktisat dışındaki alanlarda; güvenlik, milletlerarası alakalar ve buralardan elde edilecek zaferlere nazaran planladığını düşünüyorum.”
‘KANDİL’E BAYRAK DİKİLİRSE, SURİYE’LİLER GERİ GÖNDERİLİRSE…’
Uslu, Ege’de gerginliğin tırmanması, Suriye’ye yapılacak operasyon ve sonrasında birtakım Suriyeliler’in ülkelerine geri gönderilip, yerleştirilmesi yahut PKK’ya karşı yürütülecek operasyonlarda değerli muvaffakiyetler elde edilmesi halinde, bunun seçmen davranışlarına iktidar lehine yansıyabileceğine işaret ediyor:
“Suriye’ye yapılacak operasyon, Ege’de gerginlik, tahminen Türkiye’de yaşayan kimi Suriyelilerin ülkelerine gönderilip, yerleştirilmesi, Kuzey Irak’ta kazanılacak zaferler. Hatta birtakım yorumcular Kandil’e Türk bayrağı çekmek üzere gaye olduğunu söylüyor. Bunlar olursa, o vakit erken seçim için uygun atmosfer olacaktır.”
Şu anda iktidar bloğunun hiçbir formda cumhurbaşkanlığı seçimi yahut parlamento çoğunluğunu sağlamayacağının işaretinin görülmediğini belirten Uslu, iktidarın hem hudut ötesi operasyon hem de iktisat alanında sonuç almak için “zaman kazanmaya çalıştığını” lisana getiriyor:
“Ege tansiyonu çok büyümez. Lakin Suriyeliler geri gitmeye başlarsa öteki bir şey olur. Düşünün haftalarca o manzaraları izliyorsunuz. Kandil’de Türk bayrağını yahut büyük PKK kamplarının ele geçirildiğini düşünün. Bunların tesiri büyük olur. Mesela 1999’da Öcalan’ın yakalanması Bahçeli ve Ecevit’e çok yaradı.
“İktidar bu türlü bir muvaffakiyet kıssası olmadan ister Kasım, ister Haziran olsun, seçimi kazanamaz. O nedenle süreci uzatıp vakit kazanmaya çalışıyor, bir yandan işte Suudi Arabistan’la, Kuveyt’le yürüyen bağlar var. Ya bu operasyonlar üzerinden zafer öyküsü, ya da finansal rahatlamalar sonrasında seçime gitme stratejisi var. Çok fazla seçeneği de yok aslında.”
