Ayşegül Kahvecioğlu – Türkiye’deki 77’si Rum, 54’ü Ermeni, 19’u Musevi olmak üzere azınlıklara ilişkin 167 cemaat vakfının, kendi yöneticilerini seçmelerine imkan tanıyacak yönetmelik dokuz yıl ortadan sonra evvelki gece Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yeni yönetmelikle birlikte azınlık vakıfları 31 Aralık 2022’ye kadar yeni idarelerini seçecek.
Cemaat vakıflarının seçimleriyle ilgili kararlar, 27 Eylül 2008’de yayımlanan yönetmelikle yürürlüğe girmişti. Fakat bu yönetmelik Ocak 2013’te Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün genelgesiyle “yenisini hazırlamak” üzere iptal edilmişti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2 Mart 2021’de açıklanan İnsan Hakları Hareket Planı’nda, “Gayrimüslim cemaat vakıfları idare konseylerinin oluşturulması ve seçimine ait Vakıflar Yönetmeliği’ni tekrar düzenliyoruz” tabirleri yer almış; 23 Mart 2021’de de Ankara 7. Yönetim Mahkemesi, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün kelam konusu genelgesini “cemaat vakfı yöneticilerinin vakfın mensuplarınca kendi ortalarından seçilmesinin yasal bir mecburilik olduğu” gerekçesiyle iptal etmişti.
Beş yılda bir
Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelik ile dokuz yıl ortadan sonra azınlık vakıflarının kendi yöneticilerini kendilerinin seçmelerine imkan tanınmış oldu. Yönetmelikte yer alan kıymetli düzenlemeler şöyle:
Azınlık cemaatleri ile ilgili seçim uygulamasında Türkiye’nin taraf olduğu memleketler arası antlaşma kararları gizli olacak. Yönetmelikte karar bulunmayan hallerde ise sivil toplum kuruluşlarının idarelerinin seçimlerinde kabul görmüş, yerleşmiş, uygulama ve pratikler temel alınacak.
Azınlık vakıfları için seçim etrafı, cemaat vakfının bulunduğu vilayet olacak. İstanbul için seçim etrafının belirlenmesinde, milletvekili seçimlerinde uygulanan seçim etrafları temel alınacak. İstanbul dışındaki cemaat vakıfları, münasebetlerini hazırlayarak seçim etrafı değişikliği talebinde bulunabilecek.
Her bir cemaat vakfı hukukî kişiliği için başka bir idare şurası seçimi yapılacak ve idare heyeti seçimleri 5 yılda bir olacak.
Cemaat vakfı idare konseyi 7 üyeden oluşturulacak… Lakin, idare konseyinin üye sayısının 3’ten aşağı düşmesi halinde 3 ay içinde yeni idare heyeti seçimi yapılacak.
Seçmenlerin; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması, 18 yaşını doldurması, vakfın bünyesinde bulunduğu cemaate mensup olması ve seçim tarihi prestijiyle en az 6 aydan beri seçim etrafında ikâmet etmesi kural olacak.
Bir kişi en fazla 3 cemaat vakfında idare konseyi üyesi olabilecek. İdare konseyinde birinci derece kan bağı olan en fazla 2 kişi vazife yapabilecek.
Seçimle ilgili iş ve süreçleri yürütecek seçim tertip heyetinin üyelerinde tıpkı cemaat mensubu olma mecburiliği aranmayacak.
Seçimler bir gün içinde sonuçlandırılacak. Seçmen listelerinde ve oy pusulalarında, vakıf ismi başa gelmek suretiyle, “…vakfı idare şurası seçimi” ibaresinden öteki ibare kullanılamayacak. Seçimler, bilinmeyen oy açık tasnifle yapılacak. Seçimlerin güvenliği seçimin yapıldığı vilayet valiliğince sağlanacak.
31 Aralık’a kadar
Hastanesi olan cemaat vakıflarının idare konseylerinin seçimlerine ait adap ve asıllar, bir yıl içinde Sıhhat Bakanlığı’nın olumlu görüşü doğrultusunda düzenlenen yönetmelikle belirlenecek. Kelam konusu yönetmelik yürürlüğe girene kadar, bünyesinde hastanesi olan cemaat vakıflarında mevcut idare şuraları vazifesine devam edecek. Bu vakıfların idare heyeti seçimleri 31 Aralık 2023’e kadar sonuçlandırılacak.
Diğer cemaat vakıflarının idare şuraları seçimleri ise 31 Aralık 2022’ye kadar tamamlanacak. Hala misyonda bulunan cemaat vakfı idare konseyi üyelerinin misyonları de yapılacak seçimler sonucu belirlenen yeni idare şurası vazifeye başlayana kadar devam edecek.
