Millî Eğitim Bakanı Mahmut Özer, OECD Genel Merkezi’nde bir ortaya geldiği Mathias Cormann’a, Türkiye’de eğitim alanında yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verdi. Bakan Özer, yaptığı açıklamasında “Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) üye ülkelere siyaset tecrübelerini karşılaştırabilecekleri, ortak sıkıntılarına tahlil arayabilecekleri, en âlâ uygulama örneklerini paylaşabilecekleri bir platform sağlamaktadır. OECD çatısı altında yürütülen öncelikli faaliyet alanlarından biri, elbet eğitimdir. Bildiğiniz üzere son 20 yılda Türkiye tüm alanlarda olduğu üzere eğitim alanında da hakikaten çok büyük bir dönüşüme tanıklık etmekte. Birçok OECD ülkesinin 1950’li yıllarda üretimdeki globalleşme, evrenselleşme süreçlerini tamamlamasına karşın Türkiye, 70 yıl gecikmeyle bu süreci son 20 yılda tamamladı. 2000’li yıllarda okul öncesinde 5 yaştaki okullaşma oranı yüzde 11 idi, şu anda yüzde 92’ye yükselmiş bulunmakta. Ortaöğretimdeki okullaşma oranları yüzde 44 iken şu anda yüzde 90’ın üzerine çıkmış bulunmakta. Yükseköğrenimde de net okullaşma oranları yüzde 14’lerden yüzde 48’lerin üzerine çıkmış durumda. Yani Türkiye’de, son 20 yılda her eğitim kademesinde, eğitim çağı nüfusunun yüzde 90’nın üzerinde eğitime katıldığı çok önemli bir süreci yaşadık” diye konuştu.
Geriye bakıldığında bu sürecin tüm kazanımlarına karşın iki farklı bölümün en büyük kazananı olduğunu söz eden Bakan Özer, “Birincisi sosyoekonomik düzeyleri düşük olan ve eğitime erişimde zorlanan kısımların bu periyotta eğitime tam olarak erişebilmeleri ki bu, eğitimde fırsat eşitliğinin en kritik alanlarından birini oluşturmakta. İkincisi ise kız çocukları… Cumhuriyet tarihinde, birinci defa bu devirde kız çocuklarının hem ortaöğretim düzeyinde hem de yükseköğretim düzeyindeki okullaşma oranları, erkek çocukların okullaşma oranlarını geçti. Bu, aslında son 20 yılda eğitimdeki kapsayıcılığın ne kadar güçlü olduğunu göstermesi bakımından çok değerli bir gösterge” diye konuştu.
Buna ilaveten son 20 yılda ikinci boyutta da eğitimin demokratikleşme sürecinin gerçekleştiğine işaret eden Özer, kelamlarına şöyle devam etti: “Son 20 yıldan evvel başlamış olan eğitim siyasetlerinin başörtüsü yasağı, kılık kıyafetle yükseköğretime erişiminin önündeki mahzurlar kaldırıldı. İkinci en kıymetli kritik şeylerden biri, 1999 yılında uygulamaya sokulan ve yaklaşık 10 yıl uygulamada olan, ve bilhassa mesleksel eğitimin yükseköğretimine erişimini engelleyen katsayı uygulaması… Bu uygulama, Türkiye’de mesleksel eğitimin çok travmatik bir süreç yaşamasına neden oldu”
Son 20 yılda toplumsal taleplere karşılık veren bir eğitim sistemi inşa edildi
Son 20 yılda bir taraftan eğitime erişim güçlendirilirken öbür taraftan geçmişteki yanlış siyasetlerin üretmiş olduğu problemlerin çözüldüğü ve toplumsal taleplere yanıtlar veren bir eğitim sisteminin inşa edildiğini tabir eden Bakan Özer, yaklaşık 18 milyon öğrencinin ve 1.2 milyon öğretmenin bulunduğu bu büyük sistemin kalite merkezli olduğunun altını çizdi. Bilindiği üzere Türkiye’nin OECD tarafından yapılan “Uluslararası Öğrenci Kıymetlendirme Programı” PISA’ya tertipli olarak katıldığını söyleyen Özer, son araştırma bilgilerine ait sonuçları da paylaştı.
Türkiye’nin 15 yaş kümesi öğrenci sayısını en fazla artıran ülkelerden biri olmasına karşın okuma hünerleri, matematik ve fen alanlarının her üçünde de performansını artıran tek ülke olduğunu hatırlatan Özer, PISA raporlarında alt marifet düzeyindeki öğrencilerin üst düzeylere taşındığının ve ortada farkın da azaldığının da altının çizildiğini belirtti.
Diğer yandan 4 ve 8. sınıf seviyesindeki öğrencilerin matematik ve fen alanındaki maharetlerini kıymetlendiren memleketler arası TIMSS araştırmasında da Türkiye’nin 1999 yılından itibaren katıldığı her imtihanda bir evvelki döngüye nazaran puanını daima artıran bir ülke olduğunu kaydeden Bakan Mahmut Özer, “Türkiye, eğitimde genişlemeyi sağlarken kaliteyi de daima odağına taşıdı. Sayıyı daima artırdığınız vakit tıpkı kaliteyi korumak bile zorken güzelleştirmek hakikaten çok önemli” dedi.
Yeni devirde Ulusal Eğitim Bakanlığı olarak öncelik verdikleri alanlara da değinen Özer, Türkiye’nin eğitimdeki iyileştirmelere karşın dünyada birçok eğitim sistemi üzere okullar ortası muvaffakiyet farkı açısından kasvet yaşadığını söyleyerek “Burada iki yaklaşımımız var: Birincisi okul öncesi eğitimin güçlendirilmesi ve okullar ortası imkân farklılıklarının azaltılması. 6 Ağustos 2021 tarihinde vazifesi devraldığımız vakit üç yaştaki okullaşma oranı yüzde 14, dört yaştaki okullaşma oranı yüzde 35, beş yaştaki okullaşma oranı ise yüzde 78’di. O tarihte, Türkiye’de 2 bin 872 bağımsız anaokulu hizmet vermekteydi. Yeni bir eğitim siyaseti olarak bu periyotta 2022 yılının sonuna kadar 3 bin yeni anaokulu ve 40 bin yeni anasınıfı açmayı hedefliyoruz. Şu ana kadar 750 bağımsız anaokulunu tamamlayıp hizmete soktuk. Yıl sonuna kadar da geriye kalan 2 bin 250’sini tamamlayıp gayeye ulaşmayı planlıyoruz” diye konuştu.
Yüzde 14 olan 3 yaştaki okul öncesi okullaşma oranını yüzde 50’ye, 4 yaşta yüzde 35 olan okullaşma oranını yüzde 70’e, 5 yaşta yüzde 78 olan oranı ise yüzde 100’e ulaştırmayı hedeflediklerini belirten Özer, 6 aylık çalışma sonucunda bugün prestijiyle Türkiye’de 5 yaştaki okullaşma oranının yüzde 93’e ulaştığını lisana getirdi. Buradaki maksadın okul öncesi eğitime erişimden yola çıkarak temel eğitimde öğrencilerin hazırbulunuşluk farklarını ve okullar ortası muvaffakiyet farkının tesirini azaltmak olduğunu söyleyen Bakan Özer, ikinci etmenin ise çocukların okul öncesi eğitime erişimini artırarak bayan istihdamını desteklemek olduğunu söz etti.
Okullar ortası imkân farklılıklarını azaltmak için tüm okulların laboratuvar, sınıf, kütüphane üzere yerlerinin güçlendirildiğini belirten Özer mesleksel eğitime ait de bilgiler verdi.
Bakan Özer şunları söyledi:
“Özellikle son bir yılda kesimle birlikte atmış olduğumuz adımlar, inanılmaz bir dönüşüm üretiyor. Artık dalın temsilcileriyle mesleksel eğitim süreçlerini birlikte planlıyor, müfredatı birlikte inceliyoruz. Artık mesleksel eğitim; üretim kapasitesini arttıran, yaparak öğrenen, yurt dışına ihracat yapan, fikrî mülkiyet çerçevesinde patent, yararlı model, marka tasarım tescilli yapıp bunu ticarileştiren profesyonel bir yapı”
Almanya’daki dual eğitimin Türkiye’deki karşılığı: Mesleksel eğitim merkezleri
Almanya’daki dual eğitimin Türkiye’deki karşılığı olan mesleksel eğitim merkezleri ile ilgili yapılan iyileştirmelerden de kelam eden Özer, yapılan kanun değişikliğiyle burada artık hem patron hem de öğrenciler için cazip bir düzeneğin kurulduğunu söyledi. 6 ayda mesleksel eğitim merkezlerinde kayıtlı öğrenci sayısının 160 binden 530 bine çıkarıldığını belirten Bakan Özer, yıl sonuna kadar 1 milyon gencin bu merkezlerle buluşturulmasının hedeflendiğini aktardı.
Öncelik alanlarından üçüncüsünün de öğretmen eğitim olduğunu anlatan Özer, eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması için öğretmenlerin gelişimini desteklemeyi ana öge olarak gördüklerini tabir etti. Bunun için Türkiye’de uzun yıllardır beklenen Öğretmenlik Meslek Kanunu’nu çıkarttıklarını, bu kanunun tıpkı vakitte öğretmenlerin hayat uzunluğu öğreniciler olarak meslek düzeneklerinde ilerlemelerini teşvik ettiğini söyledi. Öğretmenlerin yüksek lisans, doktora eğitimlerini tamamlayarak uzman ve başöğretmen olabilecekleri bir sistem inşa edildiğini kaydeden Özer, buna ek olarak Bakanlığın sağladığı eğitim hizmetlerinde de paradigma değişimine gittiklerini söz etti.
Bakanlık olarak amaçlarının Türkiye’deki tüm vatandaşların çocuklarına nitelikli bir eğitim vermek ve onları güçlü bir halde yetiştirmek olduğunu lisana getiren Özer, “Sadece akademik marifetleri ile değil, akademik olmayan marifetlerde de onların güçlü olmasını sağlamak… Sağlıklı bireyler olarak dijital bağımlılıktan unsur bağımlılığına kadar dünyayı tehdit eden bağımlılıklardan uzak bir formda bir jenerasyon yetiştirmek” diye konuştu
Bakan Özer, görüşmenin akabinde OECD onur defterini imzaladı.
Görüşmede Türkiye’nin OECD Daimi Temsilcisi Büyükelçi Kerem Alkin ile Avrupa Birliği ve Dış Münasebetler Genel Müdürü Hasan Ünsal da hazır bulundu. Görüşme öncesi, OECD Daimi Temsilcisi Büyükelçi Kerem Alkin, Bakan Özer’e Fransa’daki Türk öğrencilerin eğitimi konusunda bilgi verdi.
Bakan Özer, yarın yuvarlak masa oturumunda eğitim bakanlarına hitap edecek
Merkezi Paris’te bulunan Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Genel Sekreterliği tarafından 19 Eylül 2022’de, New York’ta düzenlenecek Eğitimin Dönüştürülmesi Tepesi’nin Ön Doruğu çerçevesinde Bakan Özer, yarın yuvarlak masa oturumunda eğitim bakanlarına hitap edecek. Tepeye, yaklaşık 100 eğitim bakanı ile 50 bakan yardımcısı katılıyor.
Eğitimin Dönüştürülmesi Zirvesi
2021-2025 periyodu UNESCO Yürütme Heyeti üyesi olan Türkiye; global eğitim, bilim ve kültür siyasetlerine ait karar alıcı sistemde yer alıyor. Bu çerçevede Eğitimin Dönüştürülmesi Tepesi’nde 2030’a kadar eğitimi dönüştürmek için çalışmaları ele alınacak. Tepe; eğitimi dönüştürmek için siyasi maksatlar, çalışmalar, tahliller ve dayanışmayı seferber etmeyi, salgınla ilgili öğrenme kayıplarını giderme uğraşlarını değerlendirmeyi, mevcut ve gelecekteki eğitim sistemlerini yine tasarlamayı ve nitelikli eğitim hakkı ile ilgili olan sürdürülebilir kalkınma hedefi ortasındaki “kapsayıcı, herkese eşit derecede kaliteli eğitim sağlamak ve herkese ömür uzunluğu eğitim imkânı tanımak” tarafındaki ulusal ve global gayretleri canlandırmayı amaçlıyor.
