Uzman Klinik Psikolog Neil Serem Yılmaz, “Aileler tüm imkanlarını bu kadar seferber etmişken gelen berbat notları kimi vakit kendilerine haksızlık olarak algılayabiliyor, ‘biz her şeyi yaptık, neden bu notlar hala düşük’ diyerek bu duruma öfkelenebiliyor, kendilerine ve emeklerine bir taarruz olarak algılayabiliyor. Oysa çocuğun akademik başarısı birçok değişkenin sonucu olarak karşımıza çıkıyor; çocuğun bilişsel ve öğrenme yetenekleri ile ilgili olduğu kadar, aile ortamı, anne babası ile bağlantısı, toplumsal münasebetleri, okul ortamı üzere daha birçok faktör tesirli oluyor. Bu nedenle çocuklar ortasında kıyaslama yapılmamalı, her çocuk kendi potansiyeli ve imkanlarına nazaran değerlendirilmeli” dedi. Uzman Klinik Psikolog Neil Serem Yılmaz, zayıf karne kadar, başarılı karneye de gerçek yaklaşılması gerektiğini belirterek, anne babalara gerçek yaklaşımın 4’er püf noktasını anlattı:
Zayıf karneye 4 hakikat yaklaşım önerisi
Sivri ve yaralayıcı tabirlerden kaçının
Notlar çocuğun zekası marifetleri ya da kişiliği hakkında olumsuz bilgi vermez. Yalnızca zayıf olan derslerine işaret eder. Bu nedenle karnedeki zayıfları genellemekten ve sivri sözlerden kaçının. ‘Senden adam olmaz’, ‘Tembel’ üzere çocuğun kişiliğini yaralayacak, öz inancını ve benlik hürmetini azaltacak sözlerden katiyetle uzak durun. Bu türlü bir muamele çocuğu motive etmez, tersine kendini bedelsiz ve maharetsiz hissetmesine, ailesinden duygusal olarak uzaklaşmasına yol açar. Tekrar, ‘Bizi çok üzdün’, ‘Emeklerimizi boşa çıkardın‘ üzere çocuğu derinden etkileyebilecek duygusal, aşağılayıcı üslup ve fizikî cezalar da çocuğu çıkmaza sürükler.
Kendinizi de sorgulayarak, birlikte yol haritası belirleyin
Geçen sürece yönelik kendi tavırlarınızı da gözden geçirin. Sanki çocuğa çok mu müdahale edildi, çocuk yalnız mı hissetti, yoksa çocuğa çok hami davranılarak bir şeyler yapması farkında olmadan engellendi mi? Hasebiyle “Acaba çocuk bu karne ile bize ne anlatmak istiyor” diye düşünerek, karnenin iletisini gerçek anlamaya çalışın. Çocuğunuza “Sanırım sıkıntı bir yıl geçti. Sonuçlar senin de istediğin üzere olmadı. Aslında biz senin daha düzgününü yapabileceğini biliyoruz. Ancak ne oldu da sanki işler aykırı gitti, ne seni zorladı (eğer makus notlar alması ile ilgili bir iddianız varsa o paylaşılır) birlikte anlayıp bir yol bulalım, zira bu bu türlü olmaz’ üzere hem bir sorun olduğunu lisana getiren, nedenleri hakkında düşünen lakin birebir vakitte tahlil üreten bir konuşma yapın. Bu çocuğu motive edecek ve çaresiz hissetmesini engelleyecektir.
‘İş işten geçti’ bildirisi yerine ‘Birlikte düzelteceğiz’ bildirisi verin
‘Şimdi yeni bir yıla gireceğiz yazı düzgün değerlendirelim, sen bir dinlen, kafanı boşalt, oyunlarını oyna, lakin önümüzdeki yıl biz de sana dayanak olacağız; sen de elinden geleni yaparsın, biliyoruz sen de güzel bir karne getirmek isterdin. Bu yıl bu türlü oldu fakat seneye düzeltebilirsin. Seneye elinden geleni yaparsın’ üzere yaklaşımlarla çocuğa telafi ve tamir etme seçeneğinin olduğunu hissettirin.
Motive edin
Kötü karneyi görmezden gelmek de yanlışsız değil. Zira çocukta ‘önemsenmeme’ hissine yol açar. Lakin müspet tarafları üzerinden güçlendirmek çocuğa güç verir. Bu nedenle ‘Bak geçen yıl karnende bu türlü böyle hoş notlar vardı, demek ki senin içinde düzgün notlar alabilecek bir başarma gücün var, bu sefer olmamış olabilir ancak bu güç senin içinde ve yine bu gücü kullanıp güzel notlar alabilirsin, biz de sana bu istikamette dayanak olacağız’ üzere çocuğu güçlendiren konuşmalar yapın.
Başarılı karneye 4 hakikat yaklaşım önerisi
Çocuğunuzu mükafata boğmayın
Başarılı olan ve takdir evrakı alan çocuğunuza gereğinden fazla övgü ve onu mükafata boğmak da yapılacak en büyük yanlışlardan biri. Çocuklar büyük ödüllere boğulmamalıdır. Çocuğun yaşına uygun ve makul bir karne armağanı çocuk için son derece teşvik ediciyken, çok büyük mükafatlar çocukta güya o notları anne baba için aldığı duygusu uyandırabilmekte, çocuğun ders sorumluluğunun kendine ilişkin olduğu hissini sahiplenmesini güçleştirmektedir” diyor. Öteyandan çocuğa daha evvel karne armağanı olarak bir kelam verildiyse bunun kesinlikle yerine getirilmesi gerektiğini belirten Neil Serem Yılmaz “Verilen ve nedeni yeterli açıklanmadan tutulmayan/tutulamayan kelamlar çocukta hayal kırıklığı ve anne babanın verdiği kelamlara dair bir güvensizlik hissi oluşturabilir.
Başarısını önemseyin, mükemmeliyetçilikten kaçının
Çocuğunuzun gayretini ve muvaffakiyetini görmezden gelerek önemsizleştirmeyin. Kesinlikle takdir edin, duygusal gelişimini destekleyecek küçük bir ödül verin. Mükemmeliyetçi yaklaşımdan ise kesinlikle kaçının.Mükemmelliyetçi tavırdan uzak durmak, uç telaffuzlardan kaçınmak son derece kıymetlidir. ‘Bütün notların 100, neden şu notun 95 ‘gibi mükemmelliyetçi bir tavır çocuğun emeğinin görülmediği ve daima daha fazlası istendiği hissini oluşturabilir.
Üstün zekalı etiketi yapıştırmayın
Çocuğa ‘üstün zekalı’ üzere etiketler yapıştırarak, çocuktan çok yüksek beklentilere girilmemesi gerekiyor. Zira bu durum çocuklar için baskı ögesi oluşturabiliyor. Var olan muvaffakiyetini kaybetmekle ilgili performans tasası ya da imtihan derdi üzere zorluklar gelişebiliyor. ‘Benim çocuğum çok başarılı, şu kısmı, şu üniversiteyi kazanacak’ üzere telaffuzlar, çocukları bu yük altında ezerek, ağır gerilim yaşamalarına yol açıyor. Ders muvaffakiyetlerini da artırmaya yardımcı olmadığı üzere, tersine gerilemelerine neden olabiliyor.
Çocuklarınızı kıyaslamayın
Karnesi âlâ olan hatta takdir dokümanı alan kardeş, karnesi berbat olan kardeşe katiyen örnek gösterilmemelidir. Bu cins bir kıyaslama yarar yerine ziyan getirir. Çocuklar ortasında ağır bir rekabete ve kıskançlığa neden olarak kardeşlerin ortalarını bozabilirken, anne babanın kendisini bu nedenle sevmediği hissine de yol açarak yalnızlık hissine neden olabilir.
