İnsan etrafıyla birlikte var oluyor
İnsanla ilgili her dışsal somut olgu insanın çevresidir
Hem ondan Escort Çankaya yararlanıyor toplumlar hem de onu eksiltiyor
Bu eksiltme vakit zaman etrafa ziyan vermeye dönüşüyor
Dünyada ve kentlerde insanların az olduğu vakitlerde bu bağlantı etraflarına pek olumsuz yansımıyordu Yansısa bile tabiat Çankaya Escort aksilikleri bir mühlet sonra gideriyordu Ya da tabiatta insanı pek rahatsız etmeyen yeni istikrarlar oluşuyordu
Ancak Sanayi İhtilaliyle gelişen Kapitalizm ve evrildiği Emperyalizmin daha çok kâr daha çok üretim güdüsü Escort Bayan etraf meselelerine yol açtı
Toplumların daha konforlu yaşama daha çok tüketme isteğini tahrik etti
Çevremizin en kıymetli kesimi olan tabiat tahrip olmaya insanın yaşama ortamı süratle kirlenmeye yaşanmaz hale gelmeye Ankara Escort başladı
Yönetenler tarafından evvelce pek önemsenmeyen bu gelişme giderek felaketler facialar yaratmaya yöneldi
Fosil yakıtların havayı ısıtması iklimleri değiştiriyordu
Kuraklık seller fırtınalar virüsler
Doğanın istikrarıyla oynamak yıkımların kaynağıydı
Sanayi tesislerinin Çankaya Escort Bayan güç üretim merkezlerinin işletilmesinde oluşan özensizlik kolaycılıklar inanılmaz facialara yol açabiliyordu
Ukrayna Çernobil Japonya Fukuşima Nükleer Santral faciaları Hindistan Bhopal Kimya Fabrikası dünyanın gördüğü en şiddetli etraf felaketleriydi
Türkiye bu cins olumsuz durumlarla birinci kere Batı Anadolu da karşılaştı
Daha evvelce kozmik etraf problemlerinin ismi pek duyulmamıştı ülkemizde
Sokakları pak tutmak çöpleri yere dökmemek deniz kıyılarını temizlemek kullanılmış pilleri toplamak kabak çekirdeklerinin kabuklarını yere atmamak idi gerekli günahsız etraf muhafaza öğretisi
Bunlar anlık ferdî davranışların yol açtığı kirliliği önlemede olumlu gayretlerdi Olağan ki bu tarafta eğitim de zaruriydi
Ancak daha büyük sıkıntılar geliyordu
Murathan Mungan ın dizelerini Derya Köroğlu türküleştiriyordu
Sakın çıkma patika yollara
O dağlara kırlara o karlı ovaya
Yenik düşüyor her şey zamana
Biz büyüdük ve kirlendi dünya
Bunların yanı sıra dünyanın dört bir yanını kirleten ve felaketlere neden olan birtakım çokuluslu şirketler Türkiye ye çekirge sürüsü üzere üşüşüyor buldukları yerli ortaklarla birlikte birçok yeni etraf problemini ülkeye getiriyordu
Bu sorunun ismi siyanürlü altın idi
Sonra tüm Anadolu ya yayılacaktı siyanürlü altın tehdidi
1992 yılında devrin Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı İzmir Milletvekili Ersin Faralyalı Giresun dan itibaren Rus hududuna kadar Karadeniz neslinde Çanakkale Balkesir İzmir havalisinde 560 yerde siyanür kullanarak işletilecek maden arama ruhsatı alındığını açıklıyordu
Hepsi ölümcül idi zira bunların
Ağır metaller yeraltı sularına siyanür havaya karışabilir çevreyi zehirleyebilir canlıların kıyımına insanların kanser olmasına yol açabilirdi
Böyle riskli yatırımlar nasıl denetim edilecekti
Devlet hazırlıksızdı
Daha ortada Etraf Bakanlığı bile yoktu
Olası risklerden halk nasıl korunacaktı
Öte yandan Yönetenlere nazaran para lazımdı devlete altın kıymetli bir kaynaktı Üstelik ülkeye yatırım gerekliydi
Tabii ki para babalarına da kâr
Vahşi kapitalizmin mantığı netti
Çevre kirliliği görmezlikten gelinebilirdi
Altın her şeye deva olurdu
Bakan Ersin Faralyalı sevinçliydi büyük altın üreticisi olan Güney Afrika da son yılarda çoğalan ırkçı hareketler inançlı kaidelerin kaybına yol açmış bu faktör de siyanürcü şirketlerin Türkiye ye yönelmesinin bir öbür sebebini teşkil etmişti
Oluşabilecek tehlikeler dünyanın çeşitli yerlerinde yaşanmış ziyanlar anılmak istenmiyordu
Papua Yeni Ginesi Guyana Colorado Summitvilli üzere yerlerdeki fecî siyanürlü altın madeni felaketleri bilinmezlikten geliniyordu
Altın gözleri kamaştırıyordu
İtirazlara karşı münasebet hazırdı Yeraltı zenginliklerimizin yoksul bekçisi mi olunacaktı
Ardından Dünya nın en tanınmış siyanürcü şirketleri Anadolu ya daldı
İlk gaye İzmir in Bergama ilçesinin Ovacık Çamköy köyleriydi
Gelen çok uluslu Eurogold isimli şirket az buz bir şirket değildi
Dünya devleri altın için İzmir sahnesindeydi
Üç ortaklıydı şirket Avustralya kökenli görünen Normandy Poseidon un gerisinde ünlü Oppenheimer ailesiyle bağlantılı Anglo Amerikan Corp isimli Amerikan madencilik devi vardı Afrikalı ırkçıların destekçisiydi
Diğer Ortak BRGM Fransa nın MTA sı Fransız Nükleer Santrallarının işleticisiydi Yani Fransız Devleti gelmişti Bergama ya
Kanadalı bir şirket kisvesiyle Bergama ya giren Alman Metalgeschaft şirketi ise ünlü Simens Daimler Benz Dresdner Bank üzere Alman devlerinin şirketiydi
ABD nin ünlü Chase Manhattan Bank İngiliz Royal Bank of Scotland da finansörlerdi
Kolları her yere ulaşan ahtapot üzereydi bu şirketler
Bunların çabucak hepsi dünyanın değişik yerlerinde siyanürlü ağır metalli atık barajlarının çökmesiyle oluşmuş etraf felaketlerinden sorumluydu
O periyot mahallî yöneticilerinin düzenlediği toplantılarla İzmir Mühendis Odalarının verdikleri bilgileri İzmir Ege Üniversitesinden Prof Emür Henden Prof Ümit Fazilet Prof Gürel Nişli Prof Fethi Doğan İstanbul TÜ den Prof İsmail Duman Prof İlhan Tanıllı üzere ilgili bilim insanlarını dinleyen etraf köylüleri durumun vahametini kavradılar
Bergama nın 17 köyü bayan erkek çoluk çocuk bu işletmeye karşı çıktılar
Dertlerini devlet yetkililerine kamuoyuna anlatmak için neler yapmadılar neler
Yılanın ağzındaki kuş üzere çığırdılar
Karıncalar üzere kardeş oldular
Yürüdüler mitingler düzenlediler mahkeme kapılarını aşındırdılar Hatta zehirle birlikte yaşamak istemediklerini göstermek için referandum bile yaptılar
Başvurdukları yüksek mahkeme Danıştay ın 6 Dairesi bu madenin işletilmesinde kamu faydası yoktur diye Türkiye Etraf Müdafaa Tarihine geçen fakat yetkililer tarafından uygulanmayan bir karar verdi
Daha sonraları Yunanistan da Khalkidiki yarımadasında işletilmek istenen siyanürlü altın madenine Türkiye Danıştayı nın bu kararı temel alınarak müsaade verilmeyecekti
Danıştay ın siyanürlü madenin işletilmemesi kararının uygulanmadığını gören 315 Bergama çevrecisi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine dava açtılar Haklı görüldüler Devlet bu karar uyarınca çevrecilere 945 bin Euro tazminat ödemek zorunda kaldı
Ne yazık ki bu ölçü para kararı uygulamayan siyasi ve bürokratlara rücu ettirilemedi
Bu ortamda madeni işletmek için Bergama ya gelen çokuluslu şirketin ortakları Bergama köylülerinin direnişinden yıldılar birer birer çekildiler
Madeni FETO üyesi olmaktan karar giyen sonra yurt dışına çıkan Akın İpek isimli işi daha evvel kağıtçılık davetiye basmak olan bir iş insanına sattılar
O da değişik tekniklerle madeni o zamanki kimi devlet yöneticilerinin muhafazasında açaya kapaya dura kalka işletti
Hatta madende istihdam ettiği bireyler 5 Haziran 2005 de madene yakın Çamköy e Etraf gününü kutlamaya gelen çevrecilere saldırdı
Bu ortamda Bergamalıların etraf müdafaa aksiyonları Yeşil Direniş diye ünlendi Dünya nın ve Türkiye nin ilgisini çeken bu İzmirli barışçıl çevreci hareketler
Dört bir yandan dayanışma sesleri yükseldi sempatik direnişe
Söylemleri davranışları sloganları her yana yayıldı
Görülmemiş bir şeyler oluyordu İzmir etrafında
Bunlar Türkiye deki birinci bilgiye dayalı yığınsal hukuka sığınmış çevreci köylü hareketleriydi
O aksiyonsuz kolay hareket etmez denen köylü birlik olmuş Dünyanın en büyük şirketlerine baş tutuyordu
Hem de son derece organize akla yatkın tavırla
Demek siyanürlü altın üzere karmaşık bir bahis anlaşılabiliyor oluşan algı hayatı korumak için kitlesel davranışlara yönelebiliyordu
Bergama çevrecilerinin tecrübeleri ülkedeki her etraf meselesine örnek oldu
Dünyanın birçok yerinden bilim kuruluşları bu etraf müdafaa uğraşını incelemeye aldı Tezler hazırladı yayınladı
Ne yazık ki anlaşılan karar verici pozisyonunda olan devlet yetkilileri madeni işletmekte toprak altında uyumakta olan altını zehir kullanarak sahip olmakta kararlıydılar
Çevrecilerin elan kullanıldığı kuşkulu siyanürü arıtma tesisi yapmak atık barajının yerine plastik örtü geomembran örtmek üzere tekliflerini kabul ettiler güya madeni daha inançlı hale getirdiler
Böyle bir ortamda mahkemelerin madeni kapatma kararlarını uygulamadılar kararların etrafından dolanan idari kararlarla topraktaki cevheri tükettiler
Siyanürcü şirketler Bergama eşiğini aştıktan sonra tüm Anadolu ya yayıldılar
İzmir anakenti etrafında Efemçukuru nda siyanürlü maden işletirken Yamanlar Dağında siyanür kullanmaya kalkıştılar
Kaz Dağlarını delik deşik ettiler Uşak Eşme Kışla Dağını zehir beldesi haline getirdiler Rize Artvin Eskişehir Gümüşhane Malatya Sivas Erzincan daha birçok yerler siyanür havuzlarıyla doldu doluyor
Bu madenlerden elde edilen altının tabiata ve beşere verilen zararın hesabını umalım ki tutuyordur yetkililer
İşte bu yaşananları evvelce gördü yaşadı İzmir
Her yer Bergama hepimiz Bergamalıyız Her yer Bergama her yer Direniş Susma sustukça sıra sana gelecek sloganlarının üretildiği bu toprakların insanları Türkiye etraf olayları tarihine soylu bir yaprak yazdılar
Onların kelamları Anadolu nun birçok yerinde yankılanıyor artık
Sefa Taşkın
Bergama İzmir
