Sezgin Tanrıkulu, hazırladığı Türkiye’de İnsan Hak İhlalleri Mayıs Raporu’nu yayınladı. Raporu pahalandıran Tanrıkulu, şunları söyledi:
“Mayıs ayında da ağır insan hakları ihlalleri işlenmeye devam etti. Adalet ve Kalkınma Partisi’nin, Türkiye’de başardığı bir şey var, o da zulümde eşitliği sağladı. İnsan hakları ihlallerini bütün Türkiye coğrafyasına yaydı ve her alanda kimlik, cinsiyet, mezhep, yaş, cinsel yönelim gözetmeden herkese eşit bir biçimde en ağır insan hakları ihlalleri uygulanmaya devam ediyor.
“HEM TABLO BU KADAR AĞIR HEM TABLOYU AĞIRLAŞTIRMAK İÇİN…”
Mayıs ayında 207 ömür hakkı ihaleli var. Bunlardan 167’si iş cinayeti, 38’i bayan cinayeti, 1 gözaltında vefat, 4’te cezaevinde vefat var. Mayıs ayında, ikisi çocuk olmak üzere 316 kişi, gözaltında yahut gözaltına alınırken nezaret merkezlerinde azap görmüş. 53 kişi de cezaevlerinde azap gördüğünü argüman etmiş. Toplam 169 azap ve makûs muamele savı var. Hepsi detayıyla raporumuzda var. Niyet ve tabir özgürlüğü konusunda da çok ağır bir tablo var. Toplatma, erişim manisi kararları sayısı bin 364, kanıyı söz etme nedeniyle tutuklanan sayısı 9. Bu tablo içerisinde Meclis’e gelen yeni medya yasası var. Hem tablo bu kadar ağır hem tabloyu ağırlaştırmak için Meclis’te bir toplumsal medya yasası görüşülüyor.
Örgütlenme özgürlüğü bakımından da gözaltına alınan, tutuklanan belediye lideri, belediye meclis üyesi sayısı 23. 697 kişi toplantı ve şov yürüyüşü sırasında gözaltına alınmış, 64 basın açıklamasına müdahale edilmiş. Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarının insan hakları ihlalleri bakımından mayıs ayı tablosunun ne kadar çok ağırlaştığını ve önümüzdeki vakit diliminde de ağırlaşacağını bir defa daha ortaya koyuyor ancak biz bunlarla gayret etmeye, bunları sizlerle paylaşmaya, hukuk kuralları içerisinde hesap sormaya kelam veriyoruz.”
Tanrıkulu’nun hazırladığı raporda öne çıkan birtakım tespitler şöyle:
“AİHM KARARI
AİHM, Af Örgütü Onursal Lideri Taner Kılıç’ın yaptığı başvuruyu 31 Mayıs günü karara bağladı. AİHM, 2017 yılında tutuklanan Taner Kılıç’ın ‘özgürlük ve güvenlik’ ve ‘ifade özgürlüğü’ haklarının ihlal edildiğine, Türkiye’nin Taner Kılıç’a toplam 24 bin 500 euro tazminat ödemesine karar verdi.
ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Anayasa Mahkemesi, 2015 yılında İzmir’de katıldığı bir aksiyonda polisin fizikî şiddetine maruz kalan, cürüm duyurusu da ‘kovuşturmaya yer olmadığı kararı’ ile sonuçlanan Nuray Zencir’in ferdî başvurusunu karara bağladı. 24 Mayıs günü Resmi Gazete’de yayınlanan kararda, ‘insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının maddi ve adap boyutu prestijiyle ihlal edildiği’ belirtildi. Mahkeme, Nuray Zencir’e 90 bin TL manevi tazminat ödenmesine, ihlalin sonuçlarının giderilmesi için tekrar soruşturma açılmasına karar verdi.
OHAL KURULU BAŞVURULARI
Olağanüstü Hal Süreçleri İnceleme Komisyonu’nun 27 Mayıs günü yayınladığı duyuruda, toplam 127 bin 130 müracaattan 124 bin 235’i hakkında karar verildiği, 2 bin 895 müracaat hakkında incelemenin devam ettiği bildirildi. Açıklamada, karara bağlanan müracaatlardan 17 bin 265’nin kabul, 106 bin 970’nin ret ile sonuçlandığı, ayrıyeten 3 bin 580 evrak için ise ön inceleme kararı verildiği duyuruldu.
TOPLANTI VE ŞOV YÜRÜYÜŞLERİ KANUNU
İçişleri Bakanlığı, Danıştay 10. Daire’nin 2020 yılında verdiği karar uyarınca Toplantı ve Şov Yürüyüşleri Kanununun Uygulanmasına Ait Yönetmelikte değişiklik yaptı. 24 Mayıs günü Resmi Gazete’de yayınlanan değişikliğe nazaran, toplantı ve şov güzergahının belirlenmesine ait 3. unsurunun 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan ‘ve vatandaşların günlük hayatını zorlaştırmayacak’ ibaresi, ‘vatandaşların günlük ömrünü çok ve katlanılamaz derecede zorlaştırmayacak’ formunda değiştirildi; (ç) bendinde yer alan ‘ve vatandaşların günlük ömrünü zorlaştırmayacak’ ibaresi de kaldırıldı.
KADIN CİNAYETLERİ
Bianet.org’un hazırladığı ‘Erkek Şiddeti Çetelesi’ne nazaran, mayıs ayında en az 32 bayan ve 6 çocuk öldürüldü. Erkekler, mayıs ayında en az 64 bayana şiddet uyguladı, en az 22 kız ve erkek çocuğunu istismar etti, en az 11 bayanı taciz etti, 65 bayanı da seks işçiliğine zorladı.
İŞ CİNAYETLERİ
İşçi Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi’nin datalarına nazaran; mayıs ayında 167 personel, iş cinayetleri sonucunda ömrünü yitirdi. 2022 yılının birinci beş ayında iş cinayetleri sonucunda hayatını yitirenlerin 43’nün bayan, 15’nin çocuk/genç, 38’nin göçmen/mülteci olduğu belirlendi.
İŞKENCE OLAYLARI
Mayıs ayında 2’i çocuk en az 29 kişi, gözaltında ya da gözaltı merkezleri dışında azaba maruz kaldığını basına açıkladı, cürüm duyurusunda bulundu ve/veya insan hakları örgütlerine başvurdu.
Mayıs ayında gerçekleştirilen (İşçi Bayramı, Seyahat Parkı direnişinin yıldönümü, Onur Yürüyüşü) aksiyonlarda en az 287 kişi, polisin/jandarmanın fizikî şiddetine maruz kaldı.
TOPLATMA, ERİŞİMİ ENGELLEME KARARLARI
Yenicaggazetesi.com.tr, birgun.net (3 köşe yazısı, Mersin 3. Sulh Ceza Hakimliği), cumhuriyet.com.tr, birgun.net, diken.com.tr (3 toplumsal medya paylaşımı, Gaziantep 2. Sulh Ceza Hakimliği), cumhuriyet.com.tr, yenicaggazetesi.com.tr (Ankara 7. Sulh Ceza Hakimliği), cumhuriyet.com.tr, birgun.net, gazeteduvar.com.tr (Bursa 6. Sulh Ceza Hakimliği), söz.org.tr/engelliweb (İstanbul Bakırköy 3. Sulh Ceza Hakimliği), cumhuriyet.com.tr (İstanbul 7. Sulh Ceza Hakimliği).
RTÜK KARARLARI
Halk TV: İki farklı idari para cezası. TELE 1: İki başka idari para cezası. Flash TV: İdari para cezası. KRT: İki farklı idari para cezası (Gezi Davası’ndan sonra CHP ve TİP milletvekillerinin açıklamalarını yayınlamak ve CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun bir açıklamasına yer vermek gerekçesiyle). FOX TV: İdari para cezası.”
