Çin Savunma Bakanlığı Sözcüsü Vu Çien, yaptığı açıklamaya nazaran, Bakan Vey, ABD’li mevkidaşı Lloyd Austin ile yaptığı görüşmede, “Tayvan’ın bağımsızlığına yönelik teşebbüsleri her ne değerine olursa olsun bastıracağı, gerekirse bu uğurda savaşacağı” bildirisini verdi.
Vey, Austin ile Singapur’da bugün başlayan Shangri-La Diyaloğu forumu marjında görüşme gerçekleştirdi.
Çinli Bakan görüşmede ülkesinin Tayvan konusundaki konumunu ve hassasiyetlerini yinelerken, Çin ordusunun, Tayvan’ı anavatandan ayırmaya cüret edenlere karşı egemenliği ve toprak bütünlüğünü müdafaaya kararlı olduğunu vurguladı.
ABD’nin Tayvan’a silah satışlarının “tek Çin” unsurunu ve Çin-ABD münasebetlerinin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri’deki taahhütlerini ihlal ettiğini, Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrara ziyan verdiğini belirten Vey, Washington’ın Çin’i çevrelemek emeliyle Tayvan kartını oynamasının boşuna olduğu görüşünü lisana getirdi.
Pentagon’dan görüşmeye ait yapılan açıklamada ise Bakan Austin’in görüşmede ABD’nin “tek Çin” siyasetine bağlı olduğunun altını çizdiği, Pekin idaresine Tayvan’ı istikrarsızlaştırıcı hareketlerden kaçınması ikazında bulunduğu kaydedildi.
Bakanlık heyetlerinin de katıldığı, 30 dakika süren toplantı, ABD’li ve Çinli bakanlar ortasında yapılan birinci yüz yüze görüşme oldu.
ABD’deki idare değişiminin akabinde Washington ile Pekin’in savunma otoriteleri ortasındaki protokole uzun müddet karar verememesi nedeniyle bakanlar bugüne dek direkt temas kuramamıştı. Bakan Austin’in, Savunma Bakanlığı vazifesini yürüten Vey yerine, ondan daha kıdemli bir general olan Merkezi Askeri Kurul Lider Yardımcısı Şu Çiliang ile görüşmekte ısrarı savunma alanında üst seviye temasa mani olmuştu. İki bakan, birinci defa 21 Nisan’da telefon görüşmesi yapabilmişti.
Vey ve Austin bugün başlayan forumda birer konuşma da yapacak. Austin’in, yarın yapacağı konuşmada, ABD’nin Hint-Pasifik bölgesindeki savunma siyasetinin çerçevesini çizerken, Tayvan Boğazı, Kore Yarımadası ve Güney Çin Denizi’ndeki mümkün tehditlere ve istikrarsızlık ögelerine dikkat çekmesi bekleniyor.
Ertesi gün kürsüye çıkacak Vey’in ise “Çin’in Bölge Güvenliği Vizyonu” başlıklı konuşmasında Pekin’in bölgesel güvenliğe bakışının temellerini ortaya koyması bekleniyor.
ÇİN-TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine, Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri Tayvan’a yerleşip, 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının adada devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyinde Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik münasebet tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Şurasında yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın milletlerarası örgütlerdeki pozisyonu meçhul hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” prensibini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik alakalar kurmasına, BM’de ve başka memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.
