Ek bütçe hazırlığı yapıldığını, her Cuma 21:00’da katıldığı Bloomberg HT’de yayımlanan “Ekonomik Görünüm” programında 10 Haziran tarihinde birinci açıklayan isim olan Sözcü Gazetesi Muharriri Vergi Uzmanı Nedim Türkmen bugünkü yazısında ek bütçe geçmeseydi kamuda maaş ödemelerinin yapılacağını tabir etti. Nedim Türkmen, makalesinde, “Mayıs sonuçlarını görmeden bile, ocak-nisan sonuçları ödeneklerin yetmeyeceğini bağıra bağıra söylüyordu” diye yazdı.
Türkmen’in yazısında; “Cari transferler, işçi, faiz ve SGK devlet prim masraflarının ocak-mayıs periyodunda bütçe sarfiyatları içindeki hissesi yüzde 78.7 olarak gerçekleşti. Birinci 5 ay sonunda bütçe masrafı olarak bütçeye konulan toplam ödenek olan 1 trilyon 750 milyar 957 milyon TL’nin yüzde 54.8’i olan 959 milyar 773 milyon TL’si kullanıldı. Meclis tatile girmeden Ek Bütçe Kanunu çıkmasa idi, ağustosta hiç kimse devletten maaş alamazdı” sözü dikkat çekti.
Türkmen yazısında şu bilgileri aktardı:
“Ek bütçe uygulamasının desteği 5018 sayılı Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu’nun 19. hususunun aşağıdaki son fıkrasıdır.
Merkezî idare kapsamındaki kamu yönetimlerinin bütçelerindeki ödeneklerin yetersiz kalması halinde yahut öngörülmeyen hizmetlerin yerine getirilmesi gayesiyle, karşılığı gelir gösterilmek kaydıyla, kanunla ek bütçe yapılabilir.”
İktidar, 2022 yılı bütçesini yaparken enflasyon ve kur yükselişini hesaba katmadığı için, yılın ortasında resmen yeni bir bütçe yapıyor. Devletin 2022 yılında yapması gereken masraflar artmış, fakat ödenekler yetmiyor. İktidar, 880 milyar 474 milyon TL ek ödenek istiyor ve bu ödeneklerin finansmanı için brüt 1 trilyon 238 milyar Türk lirası bütçe sarfiyatlarında artış öngörüyor. Bu sayıdan 158 milyar 195 milyon TL red ve iadeler düşüldüğünde, net bütçe geliri 1 trilyon 80 milyar TL olarak belirlenmiş durumda.
7 AYDA 1 TRİLYON 632 MİLYAR VERGİ TAHSİL EDİLEBİLİR Mİ?
Yukarıda yer alan tabloda da açıkça görüldüğü üzere; red ve iadeler düşülmeden evvelki vergi geliri tahsilat amacı 1 trilyon 430 milyar TL’dir. Bu fiyatın 881 milyar 155 milyon TL’si birinci 5 ayda tahsil edilmiş ve yılsonuna kadar 548 milyar 886 milyon TL de tahsil edilecektir. Ek bütçe ile vergi tahsilat amacına 1 trilyon 83 milyar TL eklenecektir. Yani, Haziran- Aralık 2022 tarihleri ortasında 1 trilyon 632 milyar TL vergi tahsilatı hedeflenmiştir.
Her şeyden evvel enflasyon ve kur yükselişi vergi tahsilat gayelerinin tutturulmasında en kıymetli itici güç olmuştur ve olacaktır.
Kurumlar Vergisi ile ilgili tahsilat gayesi Kur Muhafazalı Mevduat uygulamasının devam etmesi ve bankaların astronomik kârları nedeniyle tutacaktır.
Gelir Vergisi’nde yılın ikinci yarısı için minimum fiyatta yapılacak artış ile tahsilat gayesi %15’lik sapma ile tutacaktır.
İthalde Alınan Katma Bedel Vergisi tahsilat amacı hem kurun hem de enflasyonun tesiri ile büyük ölçüde gerçekleşecektir.
Milyonlarca tüketiciyi ilgilendiren Özel Tüketim Vergisi konusuna gelince; akaryakıta ait eşel-mobil sisteminin devreye alınmayacağını, motorlu taşıtlar, alkollü içkiler ve tütün mamülleri ÖTV’sinin artırılarak amaca yaklaşılabileceğini söyleyebilirim.
Damga Vergisi ve harçlara yönelik oran artışı yapılması durumunda lakin maksada yaklaşılabileceğini söyleyebilirim.
Devletin harcamalarına, fevkalâde bir tahsilat artışına karşın vergi gelirleri yetişememektedir. Bu kadar yüksek vergi artışları, kayıt dışılığı ve ÖTV’ye tabi eserlerde uydurma yahut kaçak yollardan yurda sokulma fiillerini artıracaktır. Bu durum verginin vergiyi öldürmesi sonucunu doğuracaktır.”
