İzmir’in Karaburun ilçesinde klâsik bir av sistemi olan “çökertme dalyan” formülüyle yakaladıkları balıkları satarak geçimlerini sağlayan Saraç ailesi, hayatlarını denizi izledikleri kulübelerinde geçiriyor.
Ege’de balık çeşitliliğiyle bilinen Karaburun kıyılarında, balıkların geçiş güzergahları üzerinde konseyi 15’e yakın çökertme dalyan bulunuyor.
Kimi deniz yüzeyine kimi kayalıkların üzerine konseyi yaklaşık 3 metre yükseklikteki kulübeler ve deniz tabanına serilmiş ağ düzeneklerinden oluşan formül, balıkların geçişi sırasında ağların kaldırılarak bir kısma hapsedilmesi ve denizden toplanması yoluyla çalışıyor.
Özellikle gün doğumu ve gün batımı olmak üzere tüm günü kulübede geçiren balıkçılar, denizin içindeki en ufak kıpırtıyı dahi kaçırmamak için gözlerini sudan ayırmadan nöbet tutuyor.
İlçede bu teknikle avladıkları balıklarla geçimlerini sağlayan Ali ve Hayal Saraç çifti de 11 yaşındaki oğulları Çınar ile hayatlarının kıymetli kısmını tuğla ve tahtalardan kurdukları kulübelerinde geçiriyor.
Çocukluğunda babasından öğrendiği bu usulle balıkçılığı sürdüren 42 yaşındaki Ali Saraç ile bu işi eşinden öğrenen Hayal Saraç’ın mesaisi gün doğumuyla başlıyor.
Akıntı istikametine nazaran balıkların geçeceği güzergahı tespit etmeye çalışan çift, ağın üzerinde parıltı gördüğünde ipi çekerek ağları kaldırıyor. Yaklaşık 30 metrekarelik alanda sıkışan balıkları tekneyle yaklaşarak toplayan çift, kefal başta olmak üzere levrek ve turna üzere çeşitleri avlıyor.
Günlerinin yaklaşık 12 saatini denizi gözleyerek geçiren ikili, okul ve ders vakitleri dışında oğulları da yardımcı oluyor.
Çoğu günlerini balık avlayamadan geçiren Saraç ailesi, ağların dolduğu günleri bayram mutluluğuyla geçiriyor.
Aile, tuttukları balıkları ise ilçe sokaklarında gezerek satıyor ya da balık mezatlarında açık artırmaya sunuyor.
Ali Saraç, 12 yaşından bu yana hayatının denizi izleyerek geçtiğini, yaptığı işi çok sevdiğini söyledi.
Ekim ile ocak ayları ortasında hava kurallarının müsaade verdiği günlerde, kalan aylarda ise çabucak her gün denizde olduklarını anlatan Saraç, aile olarak denizde yaşamayı sevdiklerini söyledi.
Çökertme dalyanın balıkları aldatmaya yönelik bir usul olduğunu aktaran Saraç, şöyle konuştu:
“Sabah ağımızı sereriz. Her şeyimiz doğal. Radar, kamera yahut su altında bir şey yok. Bu balık yalnızca 30 metrelik çerçeveye, ağa girerse çekiyoruz. Hiçbir şeyin garantisi yok. Buradan geçen balığı alıyoruz. Burası kefalin geçit bölgesi. Balık nasip olursa çekiyoruz. O an 2-3 saniyede olup bitiyor. Balığı yakaladıktan sonra aşağı iniyorum. Ağı tarıyorum ve balığı alıyorum. Sonra ağı tekrar salıyorum. Burada günlük av diye bir şey yok. Vakit geliyor 15-20 gün hiç kazanmadığımız da oluyor. Şükür bu işten geçimimizi sağlıyoruz. 3-4 yıldır eşimle birlikte çalışıyoruz. Sabah kalkıyoruz akşama kadar birlikteyiz.”
Bu tekniğin püf noktasının denizi izlemek olduğuna işaret eden Saraç, “Gözün devamlı denizde olmak zorunda. Sabah 8’de başladın bu işi yapmaya. Öğle olmuş, balık yok. Arkanızı döndünüz, bir bardak su koydunuz, balık geçip masraf. Gözün daima denizde olacak. Gözünü denizden ayırırsan hiçbir şey yakalayamazsın.” dedi.
