Bir müddettir enflasyon ve resesyon ikileminin yaşandığı global ekonomilerde belirsizlikler sürerken, halihazırda devam eden Rusya-Ukrayna savaşının yanı sıra İsrail-Filistin çatışmasının da başlaması varlık fiyatları üzerinde tesirli oluyor.
Enflasyonla uğraş kapsamında Fed’in attığı “şahin” adımlara rağmen iş gücü piyasasındaki sıkı duruşun devam etmesi ve enflasyonun beklentilerin üzerinde gerçekleşmesi, bankanın gelecek devir siyasetlerine ait belirsizlikleri arttırırken, Fed yetkililerinden de geçen hafta karışık açıklamalar geldi.
Fed yetkilileri, hafta başında enflasyon dataları öncesinde “güvercin” kelamla yönlendirmelerde bulundu.
Fed Lider Yardımcısı Philip Jefferson, Federal Açık Piyasa Komitesinin (FOMC) gerekli olabilecek ek siyaset sıkılaştırmasının kapsamını değerlendirirken, “dikkatli bir formda ilerleyecek konumda” olduğunu lisana getirdi.
Atlanta Fed Lideri Raphael Bostic, faiz oranlarının daha fazla artırılmasına gerek olmadığını düşündüğünü ve para siyasetinin enflasyonu yüzde 2 maksadına geri getirecek kadar kısıtlayıcı olduğunu belirtti.
Ülkede Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE), eylülde aylık bazda yüzde 0,4 ve yıllık bazda yüzde 3,7 artışla piyasa beklentilerini aşmasının akabinde Fed yetkilileri “şahin” tonlu kelamla yönlendirmelere geri döndü.
Boston Fed Lideri Susan Collins, son enflasyon bilgilerinin fiyat istikrarının yine sağlanmasına yönelik “düzensiz” ilerlemeye işaret ettiğini belirtti.
Collins, Fed’in enflasyonu yüzde 2 gayesine geri döndürmek için faiz oranlarını tekrar artırmak zorunda kalabileceği istikametindeki görüşünü yineleyerek, “Bu döngünün tepesinde yahut buna çok yakın olabileceğimize inanıyorum, fakat şimdi daha fazla sıkılaşmayı masadan kaldırmayacağım.” sözlerini kullandı.
Hafta içinde açıklanan Fed’in toplantı tutanakları, ekonomik görünüme ait yüksek belirsizliğin bankayı temkinli olmaya ittiğini ortaya koydu.
Tüm Fed yetkililerinin “dikkatli formda ilerleyecek pozisyonda bulundukları” konusunda birebir fikirde olduğu belirtilen tutanaklarda, yetkililerin enflasyonun sürdürülebilir halde gayesine yanlışsız indiğinden emin olunana kadar para siyasetinin bir müddet daha kısıtlayıcı kalması gerektiği konusunda hemfikir olduğu kaydedildi.
İsrail-Filistin çatışması tedirginlik yaratırken, Marakeş’teki Dünya Bankası-Uluslararası Para Fonu (IMF) Yıllık Toplantıları kapsamında yapılan açıklamalar da yatırımcıların odağında bulunmaya devam ediyor.
Hindistan’ın devir başkanlığında 12-13 Ekim’de Fas’ın Marakeş kentinde düzenlenen G20 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Liderleri Toplantısı’nın akabinde yayımlanan sonuç bildirisinde, global ekonomik görünümün baskılananak istikrarsız ve giderek farklılaşmaya devam ettiği belirtildi.
IMF Lideri Kristalina Georgieva da hafta içinde yaptığı açıklamada, piyasaların faizlerin uzun müddet yüksek kalacağı algısına sistemli formda ahenk sağlamaya başladığını belirterek, “Ancak finansal şartların keskin biçimde daha da sıkılaştırılması piyasaları, bankaları ve finansal kuruluşları vurabilir. Bu nedenle güçlü bir mali kontrol kural.” dedi.
ALTININ ONS FIYATIDA 7 AYIN EN GÜÇLÜ HAFTALIK YÜKSELİŞİ
Analistler, Rusya-Ukrayna savaşının yanı sıra İsrail-Filistin çatışmasının da başlamasının akabinde İsrail’in Suriye’ye akınında Şam ve Halep’teki memleketler arası havalimanlarının eş vakitli hizmet dışı kaldığına yönelik haber akışının çatışmaların daha da yayılabileceği kaygılarının emtia fiyatlarını etkilediğini tabir etti.
Orta Doğu’da yükselen tansiyonun akabinde İsrail’in talebi üzerine ABD’li güç şirketi Chevron’un Doğu Akdeniz’deki Tamar gaz alanında üretimi durdurması nedeniyle Avrupa’da doğal gaz fiyatları son bir haftada yüzde 50’ye yakın artış gösterdi.
Bu yıl yaşanan arz zahmetlerinin akabinde İran’ın piyasaya sağladığı petrolün, petrol fiyatlarını baskılamada tesirli olduğunun altını çizen analistler, İsrail ile Filistin ortasındaki tansiyon münasebetiyle İran’a uygulanacak muhtemel bir ambargonun petrol fiyatlarına tesirinden tasa edilmeye devam edildiğini bildirdi.
Brent petrolün varil fiyatı, yüzde 7,2 artışla haftayı 90 dolardan kapatırken, son 8 ayın en güçlü haftalık kapanışını gerçekleştirdi.
ABD’de açıklanan enflasyon bilgilerinin beklentilerin üzerinde gerçekleşmesine rağmen jeopolitik risklerin artmasıyla yatırımcılar tarafından “güvenli liman” olarak bilinen altına olan talep de arttı.
Yüzde 5,5 artışla haftayı 1.932,9 dolardan tamamlayan altının ons fiyatı, son 7 ayın en güçlü haftalık yükselişini kaydetti.
Söz konusu gelişmelerin akabinde ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi geçen hafta yaklaşık 17 baz puan azalışla yüzde 4,62 düzeyinden kapanırken, dolar endeksi haftalık bazda yüzde 0,5 yükselişle 106,6 düzeyinden haftayı tamamladı.
NEW YORK BORSASINDA KARIŞIK SEYİR İZLENDİ
ABD’de açıklanan bilgilere nazaran, iş gücü piyasasındaki sıkı duruşun sürmesi ve enflasyon datalarının beklentilerin üzerinde gerçekleşmesinin akabinde Fed’in para siyasetlerine ait soru işaretlerinin artmasıyla New York borsası haftayı karışık bir seyirle tamamlarken, gelecek hafta için Fed’in “Bej Kitap” raporu ve Powell’ın konuşması yatırımcıların odağına yerleşti.
Analistler, ülkede Üretici Fiyat Endeksi’nin (ÜFE) eylülde aylık bazda yüzde 0,5 ve yıllık bazda yüzde 2,2 artışla beklentileri aşmasının akabinde TÜFE’nin de varsayımların üzerinde artış göstermesiyle Fed’in gelecek süreçte nasıl adım atacağına ait belirsizliğin arttığını söyledi.
ABD’de Michigan Üniversitesince açıklanan tüketici inanç endeksi dataları de enflasyon beklentilerinin arttığını gösterdi.
ABD’li tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentileri, ekimde yüzde 3,2’den 3,8’e çıkarak mayıs ayından bu yana en yüksek düzeyini kaydetti. Kelam konusu oran, Kovid-19 salgınından evvelki iki yılda kaydedilen yüzde 2,3-3 aralığının da üzerinde gerçekleşti.
Ülkede tüketici inanç endeksi ise ekimde aylık bazda 5,1 puan azalışla 63’e düşerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti.
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen ise Fas’ın Marakeş kentinde gerçekleştirilen Dünya Bankası-IMF yıllık toplantıları kapsamında düzenlediği basın toplantısında, ülke iktisadının yeterli bir rotada olduğunu kaydederek, “ABD iktisadı için temel senaryonun yumuşak iniş olduğunu düşünüyorum. Buna yönelik riskler olağan ki var ve global şoklar bu riskler ortasında. Yumuşak inişin kesin olacağını söylemiyorum lakin bunun en olası rota olduğu istikametindeki fikrim devam ediyor.” dedi.
Ayrıca, ABD’nin büyük bankaları üçüncü çeyrek bilançolarını açıklamaya başladı.
Haftanın son süreç gününde açıklanan bilançolara nazaran, JPMorgan Chase’in net karı bu yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 35, Citigroup’un yüzde 2 ve Wells Fargo’nun yüzde 61 arttı.
Beklenenden âlâ gelen finansal sonuçlar sonrası JPMorgan Chase’in payları yüzde 2’ye ve Wells Fargo’nun payları yüzde 3’e yakın kıymet kazandı. Süreç gününün birinci saatlerinde yükseliş kaydeden Citigroup’un payları ise kapanışta yüzde 0,2 geriledi.
Ayrıca, ABD’li uçak üreticisi Boeing’in payları, üretim yanılgısına ait kontrollerin genişletildiğine dair haberlerin akabinde yüzde 3’ün üzerinde düştü.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta, New York borsasında Nasdaq endeksi yüzde 0,18 azalırken, S&P 500 endeksi yüzde 0,44 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,79 paha yararıyla haftayı tamamladı.
16 Ekim ile başlayan haftanın bilgi takviminde, pazartesi günü New York Fed sanayi endeksi, salı günü perakende satışlar, sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranı, çarşamba günü konut başlangıçları, inşaat müsaadeleri ve Fed’in “Bej Kitap” raporu, perşembe günü Philadelphia Fed İmalat Endeksi, CB Öncü Göstergeler Endeksi, haftalık işsizlik maaşı müracaatları ve ikinci el konut satışları bilgileri takip edilecek.
AVRUPA BORSALARINDA DA KARIŞIK SEYİR ÖNE ÇIKTI
Devam eden Rusya-Ukrayna savaşının yanı sıra Orta Doğu’da yükselen tansiyonun akabinde Avrupa borsalarında da geçen hafta karışık bir seyir öne çıkarken, gelecek hafta bölge genelinde açıklanacak enflasyon dataları yatırımcıların odağına yerleşti.
Analistler, enflasyon ve resesyon ikileminin en fazla hissedildiği bölgenin Avrupa olduğunu hatırlatarak, bölge iktisadına dair artan kaygılar ve doğal gaz tedariki konusunda yaşanan dertlerle hisse piyasalarında risk iştahının azaldığını söyledi.
Öte yandan, Dünya Bankası-IMF Yıllık Toplantıları kapsamında açıklamalarda bulunan İngiltere Merkez Bankası (BoE) Lideri Andrew Bailey, para siyasetinin sıkı olduğunu ve sıkılaşmanın devam edeceğini söz ederek, enflasyonda somut bir gerileme olmasına karşın hedeflenen noktaya ulaşılması için yapılması gereken işler olduğunu söyledi.
Almanya Merkez Bankası (Bundesbank) Lideri Joachim Nagel, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) faiz artırımlarının enflasyonla uğraşta tesirli olduğunu ve Almanya’da enflasyonun düşüş eğiliminde bulunduğunu lisana getirdi.
ECB ayrıyeten geçen ay yaptığı para siyaseti toplantısının tutanaklarını yayımlandı.
Tutanaklar, ECB İdare Kurulu üyelerinin, ekonomik büyüme kaygılarının arttığını ve büyük çoğunluğunun 25 baz puanlık faiz artışını desteklediğini ortaya koydu.
Öte yandan, ECB’nin ağustos ayına ait Tüketici Beklentileri Anketi sonuçlarına nazaran, Avro Bölgesi’ndeki tüketicilerin 12 ay için ortalama enflasyon beklentisi ağustosta yüzde 3,4’ten 3,5’e, gelecek 3 yıl için enflasyon beklentisi de yüzde 2,4’ten 2,5’e yükseldi.
Ayrıca, geçen hafta yüzde 0,7 azalışla 1,0511 düzeyinden kapanan avro/dolar paritesi, Kasım 2022’den bu yana en düşük haftalık kapanışını gerçekleştirdi.
Söz konusu gelişmelerle geçen hafta Almanya’da DAX endeksi yüzde 0,28, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,80 azalırken, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 1,53 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,40 artış kaydetti.
Gelecek hafta pazartesi günü Avro Bölgesi’nde dış ticaret istikrarı, salı günü İngiltere’de işsizlik oranı, Almanya ve Avro Bölgesi’nde ZEW endeksleri, çarşamba günü Avro Bölgesi ve İngiltere’de enflasyon bilgileri, cuma günü Almanya’da ÜFE bilgileri takip edilecek.
ASYA BORSALARINDA ÇIN HARIÇ OLUMLU BIR SEYIR IZLENDI
Asya tarafında olumlu bir seyir hakim olurken, Çin Şanghay bileşik endeksi negatif ayrıştı. Gelecek hafta gözler bölge genelinde açıklanacak sanayi üretimi datalarına çevrildi.
Çin hükümetinin ekonomiyi destekleyici adımlarına rağmen ülke iktisadına ait tasalar azalmıyor.
Hafta içerisinde açıklanan datalara nazaran, TÜFE aylık bazda değişmezken, yıllık bazda yüzde 2,5 azalarak beklentilerin altında kaldı. Ülkenin ihracatı ve ithalatı geçen ay yüzde 6,2 azalırken, dış ticaret istikrarı eylülde 77,7 milyar dolar fazla verdi.
Analistler, Çin enflasyonundaki gelişmelerin ülkede ekonomik aktivitenin yavaşlamaya devam ettiği halinde yorumlanabileceğini belirterek, bu durumun global resesyon tasalarını beslemeyi sürdürdüğünü söz etti.
Japonya tarafında ise geçen hafta açıklanan bilgilere nazaran, ÜFE eylülde aylık bazda yüzde 0,3 azalırken, yıllık bazda yüzde 2 artarak varsayımların epey altında kaldı. Ülkede çekirdek makine siparişleri de aylık yüzde 0,5 gerileyerek beklentileri karşılayamadı.
Ayrıca, ülkede cari süreçler istikrarı 2 trilyon 279 milyar yen fazla verdi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,87, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,95 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 4,26 kıymet kazanırken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,70 azalış kaydetti.
16 Ekim ile başlayan haftada, pazartesi günü Japonya’da sanayi üretimi, çarşamba günü Çin’de ekonomik büyüme, sanayi üretimi, işsizlik oranı ve perakende satışlar, perşembe günü Japonya’da dış ticaret açığı, cuma günü ise Japonya’da enflasyon dataları takip edilecek.
BAKAN ŞİMŞEK’TEN ‘IMF’LI ÖVGÜ ÜZERINE ÜÇ TAAHHÜT
Yurt içinde, geçen hafta düşüş eğiliminde hareket eden BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 4,15 azalışla 8.113,30 puandan tamamlarken, gelecek hafta gözler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Piyasa İştirakçileri Anketi’ne çevrildi.
Hafta içerisinde açıklamalarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye’ye bütün yatırımcılardan ve kesitlerden ağır ilgi olduğunu belirterek, “Bu, son devirde bir ölçü fon akışına dönüştü. Önümüzdeki devirde bunun ağırlaşmasını bekliyoruz.” dedi.
Bakan Şimşek ayrıyeten Fas’ın Marakeş kentinde gerçekleştirilen Dünya Bankası-IMF Yıllık Toplantıları kapsamında Almanya Maliye Bakanı Christian Lindner ile bir ortaya geldi.
Ekonomist Timothy Ash de toplantılara ait toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Bakan Şimşek ile TCMB Lideri Hafize Gaye Erkan’ın IMF toplantılarının yıldızı olduklarını ve burada dengeli bir ıslahat ve düzenleme iletisi verdiklerini bildirdi.
Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) Başekonomisti Robin Brooks da toplantılar kapsamındaki bir oturumda bir ortaya geldiği Bakan Şimşek’e yönelik övgü içeren paylaşım yaptı.
Dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,7 üzerinde 27,7990’dan tamamladı.
Analistler, BIST 100 endeksinde teknik açıdan 8.100 ve 8.000 düzeylerinin takviye, 8.200 ve 8.300 puanın ise direnç olarak öne çıkabileceğini tabir etti.
Gelecek hafta yurt içi bilgi gündeminde, pazartesi günü konut satışları, bütçe istikrarı ve özel kesimin yurt dışından sağladığı kredi borcu, salı günü kısa vadeli dış borç istatistikler, konut fiyat endeksi, çarşamba günü memleketler arası yatırım konumu perşembe günü milletlerarası rezervler ve döviz likiditesi, haftalık para ve banka istatistikleri, cuma günü yurt dışı ÜFE, ziraî girdi fiyat endeksi ve TCMB Piyasa İştirakçileri Anketi takip edilecek.
