Çiğdem Yılmaz / İSTANBUL – Türkiye genelinde bulunan İç İşleri Bakanlığı’na bağlı 30 Göçmen Geri Gönderme Merkezi’nden biri olan Kocaeli Geri Gönderme Merkezi’nde, göçmenlerin, gönderilmesini ve geri gönderme merkezine geliş sürecini tüm kademeleriyle birlikte Milliyet olarak yerinde gözlemedik. Çalışmaların büyük bir tizlikle yapıldığına şahit olduk. Kolluk kuvvetleri tarafından geri gönderme merkezine getirilen göçmenler, öncelikle X-Ray aygıtından geçiriliyor, sonra ise parmak izi alınıp biyometrik fotoğrafları çekiliyor. Bu süreçlerin akabinde göçmenlerin üzerindeki eşyalar tek tek kayıt altına alınıyor. Kıyafet ve gibisi eşyaları farklı dolaba konulurken, para üzere daha ferdî eşyaları ise kayıt altına alınıp farklı bir dolaba yerleştiriliyor. Tüm süreçlerin akabinde merkeze getirilen bireyler, merkezdeki uygun odalara konuluyor. Merkezdeki kalış süreçleri bireyden bireye değişiklik gösteriyor. Merkezde kontrol altında tutulan göçmenlerin uzmanlar tarafından öncelikle uyruğu tespit ediliyor akabinde ülkeleriyle temasa geçilerek hudut dışı süreci başlatılıyor.
‘Gitmek istemiyorum’
Kocaeli Geri Gönderme Merkezi’nde olduğumuz vakitte merkeze kolluk kuvvetleri tarafından getirilen iki sistemsiz göçmenin de Afganistanlı olduğunu öğrendik. 25 yaşındaki İdris Estaezaly 1 yıl evvel kaçak yollarla Türkiye’ye ailesiyle birlikte geldiğini söyledi. Sakarya’da bir dokumada çalışan Estaezaly, kimliği olmadığı için merkeze getirildiğini söyledi. Afganistan’a geri dönmek istemediğini söyleyen Estaezaly, “Kızım Sakarya’da okula gidiyor ve eşim gebe onları bırakıp gidemem. Afganistan’da da savaş var ve iş yok. Dönmek istemiyorum, yakında eşim doğum yapacak” dedi. Merkeze getirilenlerden biri de 28 yaşındaki Ahmet Baim’di. Baim de Yalova’da inşaatta çalışırken kolluk kuvvetleri tarafından yakalanıp getirildi. Baim de gönderilmek istemediğini belirtip şunları söyledi: “Ben savaş var diye geldim. Burada çalışıp aileme para gönderiyorum, fakat kimliğim yok. Bugün göndermezlerse bile kimliğim olmadığı için ve kaçak çalıştığım öbür vakit gönderirler.”
Gönderilenler ortasında 7-8 yıldır Türkiye’de olanlar da vardı. Onlardan biri 6 yıl evvel Türkiye’ye gelen 32 yaşındaki Muhammet Aşinli. 1 haftadır geri gönderme merkezinde olduğunu söyleyen Aşinli, “Kalmak istemiyorum, gitmek istiyorum artık” dedi. 8 yıldır Türkiye’de olduğunu söyleyen Mirdener Huyt da, “Kendim gitmek istiyorum. Pakistan’da nişanlım var gidip evleneceğim” diye konuştu.
‘Devlete borçlandırılıyor’
Kaçak yollarla 3 ay evvel Türkiye’ye giren 44 yaşındaki İftihar Ahmet de iş bulamadığı için Pakistan’a dönmek istiyor.
“İş bulamadım, aylardır işsizdim” cevapları üzerine göçmenlerin biletlerini kimin aldığını kurum yetkililerine sorduk. Kocaeli Vilayet Göç Yönetimi Müdürü Mehmet Erkoç, “Eğer kaçak göçmenin parası varsa bilet bu paradan alınıyor. Parası olmayanın biletini ise geri gönderme merkezi alıyor ve bileti alınan kaçak göçmen devlete borçlandırılıyor” dedi.
350 kişi kapasiteli
Kocaeli Geri Gönderme Merkezi 350 kişi kapasiteli. Dolu olan merkezde şu an 15 bayan ve 3 çocuğun dışında kalanların tamamı yetişkin erkek. Merkezde daima bir göçmen akışı da kelam konusu. Bir taraftan yakalanıp merkeze getirilenler, başka taraftan süreçleri tamamlanıp hudut dışı edilenler… Merkezin tam teşekküllü olduğu da dikkatimizi çekiyor. 24 saat sıhhat gruplarının bulunduğu bir revir, sinema salonu, kütüphane (Farklı birçok lisanda kitap), çocuklar için oyun odaları bulunuyor. Öte yandan bu merkez cezaevi üzere de düşünülebilir. Merkezde kalan günde 1 saat havalandırma denilen alan çıkartılıyor. Bütün pencerelere demir parmaklılar takılı, dışarı da muhtemel bir kaçışa karşı duvarların üzerine tel örgü geçirilmiş.
‘Önce ceza sonra hudut dışı’
Kocaeli Vilayet Göç Yönetimi Müdürü Mehmet Erkoç hudut dışı edilme süreçleriyle ilgili şunları aktardı: “Göçmenler isimli bir olaya karıştıysa başka bir süreç işliyor. Şahısların hata işlediği mahkeme kararı ile tescillendiyse cezaevine gönderiliyor. Cezasını infaz edildikten sonra kolluk aracılığıyla geri gönderme merkezine getiriliyor ve sınır dışı ediliyor. Hata işleyenler de bir daha ülkeye alınmıyor.”
6 ayda 33 bin 678 kişi gönderildi
Yılbaşından bu yana 17 bin 851 Afganistanlı, 5 bin 549 Pakistan asıllı yabancının ülkesine dönüşü sağlandı. 10 bin 278 öbür uyruklulardan olmak üzere bu yılın başından itibaren ülkesine gönderilen göçmen sayısı 33 bin 678 ulaştı. Geçen yılın birinci altı ayı ile karşılaştırıldığında yüzde 83’lük artış var.
