Küresel iktisadın görünümü çok parlak değil. Bu meçhullükten en fazla etkilenenlerden biri de ülkelerin pak güce geçiş gayretleri. Dünya Bankası, IMF ve OECD üzere kuruluşlar büyüme varsayımlarını aşağı çektiler. İş dünyasının beklentileri de çok parlak değil.
CNBC ABD’nin önde gelen 22 şirketinin CFO’ları ortasında bir anket düzenledi. Görüldü ki; araştırmaya katılan CFO’ların neredeyse tamamı önümüzdeki periyotta bir resesyonun kaçınılmaz olduğunu düşünüyorlar. Mayıs ayının 12’si ile Haziran’ın 6’sı ortasında düzenlenen ankete katılanların yüzde 68’ine nazaran resesyon 2023’ün birinci yarısında yaşanacak. Resesyon denilen süreç bir iktisadın art geriye iki çeyrek daralmasıdır.
Enerjideki son durum
Beklenti bu fakat öte yandan bozulan enflasyon görünümü karşısında merkez bankaları faiz artırmaya devam ediyorlar. Bu hafta ABD Merkez Bankası’nın (Fed) bir kez daha faiz artırması bekleniyor. Son 10 yıldır faize dokunmayan Avrupa Merkez Bankası (ECB) bile faiz artırmaya hazırlanıyor.
Faizlerde artışın faturasını yalnızca o ülkeler değil, gelişmiş ve gelişmekte olan bütün ekonomiler bir halde ödeyecekler.
Enflasyonun tarihi doruklara yükseldiği, faizlerin uzun bir müddettir görülmemiş seviyelere çıktığı, resesyon tehlikesinin ufukta göründüğü, hatta stagflasyonun söylem edilmeye başlandığı bir devirde Rusya – Ukrayna krizi nedeniyle başta Avrupa olmak üzere bir çok ülke önemli bir güç krizi yaşıyor.
Avrupa’nın 2050 hedefi
Bu olumsuz tablonun en büyük faturası iklime kesilmiş durumda. Mesela Avrupa büyük bir ikilem ile karşı karşıya.
Rusya’dan gaz ve petrol alımlarını azaltmak istiyorlar lakin esneklikleri fazla değil. Zira Rus gazının yerine süratle devreye koyabileceği bir yenilenebilir güç kapasitesi yok.
Rusya’dan vazgeçmek ancak bu ortada yenilenebilir enerjiyi de süratle devreye koyamamak demek Rusya dışı kaynaklardan gaz ve petrol alımı yapmak demek.
Gazı boru ile taşıyamayınca sıvılaştırılmış gaz ithalatı devreye girmeli. Bu da artan LNG ithalatı için depolama kapasitesini artırmak demek. Bu da milyarlarca euro’luk yeni yatırım manasına geliyor.
Karbon nötr olmak…
Öte yandan Avrupa’nın bir de tezi var: 2050 yılına kadar karbon nötr olmayı hedefliyorlar. Bu amaca ulaşmak için ise evvel 2030 yılına kadar net seragazı emisyonunu en az yüzde 55 aşağı çekmeyi planlıyorlar.
Eğer mevcut süratle giderlerse; yani yenilenebilir güce geçişi hızlandıramaz ve güç verimliliğini gereğince artırmazlarsa ne orta maksat, ne de 2050 amacına ulaşmak mümkün olmayacak.
Fosil yakıt projeleri hâlâ devreye alınıyor
Aşağı üst birçok ülke misal bir sorunu yaşıyor. Ülkeler bir yandan pak güce süratle geçeceklerini vaat ediyorlar lakin öteki taraftan fosil yakıta dayalı altyapı projelerini devreye sokmaya devam ediyorlar. Avrupa bile başlangıçta planladığından daha uzun bir mühlet kömür kullanmaya devam edecek. Anlaşılan o ki; mevcut ekonomik ve jeopolitik tabloda ve Rusya’dan daha az güç ithal edildiği durumda; bilhassa kömürü terk etmeye hazırlanan ülkeler bu vedalaşmayı planlanandan daha geç yapacaklar.
Her fırsatta petrol ve gaz hatta kömür üretiminden yana olduklarını vurgulayan Suudi Arabistan’ın önde gelen bir güç yetkilisinin dediği üzere “Olan bitene bir baksanıza; bugün iklim değişikliği hakkında konuşan mı kaldı?”
Tüketimi azaltmak…
Bu noktada sorunun iklime daha fazla ziyan vermeden tahlili için güneş ve rüzgar üzere yenilenebilir güç kaynakları daha süratli devreye sokulurken ülkelerin güç tüketimlerini de azaltmaları gerekiyor. Biz yeniden de “her şerde bir hayır vardır” diyelim ve resesyon ile ekonomik büyümelerin sürat kesmesinin güç tüketimindeki çılgın artışı frenleyeceğini ve resesyondan çıkışın adresi olarak pak güce geçiş yatırımlarını artıracağını umalım.
