İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lior Hayat, İsrail Dışişleri Bakanlığı’nın davetiyle İsrail’i ziyaret eden bir küme Türk gazeteciye özel açıklamalar yaparak iki ülke ortasındaki olağanlaşma sürecine ait soruları yanıtladı.
İlişkilerde yaşanan olağanlaşma sürecinde büyükelçi atamalarının ne kademede gündeme geleceğiyle ilgili bir soru üzerine konuşan Hayat, “Türkiye’yle alakalarda yaşanan yakınlaşmayı bir süreç olarak görüyoruz. Hasebiyle (büyükelçilerin atanması konusunda) bu noktaya gelinmesi için münasebetlerde aşikâr bir istikrarın sağlanması gerekiyor. (2018’de olduğu gibi) bulunulan teşebbüsün boşa gitmesini istemiyoruz. Bu nedenle bir sonraki kademeye geçecek adımın atılması için sürecin olgunlaştığını görmek istiyoruz” dedi.
“ADIM ADIM İLERLEMELİYİZ”
Hayat, “Türkiye-İsrail bağlarında bahsettiğiniz istikrarın sağlanması neye bağlı?” sorusu üzerine ise şöyle konuştu:
“Geçmişte yaşadığımıza emsal bir durum yaşamadığımızı görmemiz gerekiyor. İsrail’de yaşanan bir gelişme üzerine her şeyde yine başa dönüldüğü 2018’deki üzere bir süreci tekrar yaşamak istemiyoruz. Bu yüzden inançlı bir formda ve adım adım ilerlemekte yarar var. İsrail, münasebetlerde istikrarın sağlanmasından yana, Türkiye’nin de birebir görüşte olduğunu düşünüyoruz.”
Hayat, büyükelçilerin karşılıklı olarak atanmasının “her iki tarafın, birbirlerinden beklentileri konusunda ortak noktaya vardıklarında” gerçekleşeceğini belirtti.
“HAMAS KONUSUNDA DİYALOĞUMUZ SÜRÜYOR”
Normalleşme sürecinde İsrail’in en büyük değeri atfettiği Türkiye-Hamas alakaları hakkında da konuşan Hayat, İsrail’in Hamas’ı “İsrail’i yok etmeyi amaçlayan bir terör örgütü” olarak tanımladığını kaydetti. “Hamas’ı desteklemek, İsrail’de çatışmanın devamını desteklemek manasına geliyor” diyen Hayat, “Türkiye’nin halihazırda Hamas’a dayanak verdiğini mi düşünüyorsunuz?” sorusu üzerine “Türkiye ile İsrail ortasında Hamas’ın İsrail’e tehdit oluşturan ve İsrail vatandaşlarının hayatlarını tehlikeye atan hareketleri hakkında devam eden bir diyalog var” diye konuştu. Hayat, “Hamas konusunda Türkiye’nin atmasını beklediğiniz yeni adımlar bulunuyor mu?” sorusuna ise “Bazı sorunları iki ülke hükümetleri ortasında devam eden diyaloğa bırakalım. Biz, Türkiye’yi Ortadoğu’nun istikrarı için değerli bir ülke olarak görüyoruz. İsrail, Türkiye’yle münasebetlere büyük değer atfediyor. Türkiye’yle konuştuğumuz hususlar ortasında Hamas konusundaki genel telaşımız ile İsrailli sivillere karşı Türkiye’de vuku bulabilecek Hamas aktiflikleri de bulunuyor” karşılığını verdi.
İsrailli Sözcü, “Hamas konusu, İsrail’in Türkiye’ye büyükelçi ataması üzerinde belirleyici bir mevzu mudur?” sorusu üzerine ise “Bu noktaya gelebilmemiz için daha evvel de söylediğim üzere birçok problemin halledilmesi ve bağlarda istikrarın sağlanması gerekiyor. İsrail bunu istiyor ve Türkiye’nin de bunu istediğini düşünüyoruz” diye konuştu.
ZİYARET TAKVİMİ BELİRLENMEDİ
Hayat, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun İsrail ziyaretinde açıkladığı İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid’in Türkiye’ye gerçekleştireceği ziyarete ait ise “Lapid’in ziyareti için bir davet bulunuyor. Ama ziyarete ait şimdi katılaşmış bir takvim yok” değerlendirmesi yaptı.
‘YUNANİSTAN VE GKRY İLE GÜÇ İŞBİRLİĞİ SÜRECEK’
Hayat, İsrail’le olağanlaşma sürecinde Türkiye’nin büyük kıymet verdiği güç işbirliğine ait de değerlendirmede bulundu. Halihazırda Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’yle (GKRY) mevcut olan güç konusundaki yakın işbirliğinin, İsrail ile Türkiye ortasındaki mümkün güç işbirliğini nasıl etkileyeceği sorusu üzerine Hayat, “Türkiye’yle bağlantılarımızın gelişmesi, Yunanistan ve Kıbrıs (Rum Kesimi) ile var olan âlâ münasebetlerimiz kıymetine olmayacaktır. Güç konusunda işbirliğimizin geliştirilmesi, uzun vadeli gayeleri olan yüksek bütçeli projelere dayanıyor. Daha evvel de söylediğim üzere belirli bahislerde daha yakın ve daha uzun vadeli işbirliği yapabilmemiz için bağlantılarda belirli bir istikrarı sağlamamız gerekiyor. Tekrar vurgulamak gerekirse Türkiye’yle ilgilerimizin yakınlaşması, Yunanistan ve Kıbrıs’la (Rum Kesimi) olan yeterli münasebetlerimiz kıymetine olmayacak” ifadelerini kullandı.
2018’DE NE OLMUŞTU: İsrail Dışişleri Sözcüsü Lior Hayat’ın “2018’in tekrarlanmasını istemiyoruz” dediği süreç, iki ülke ortasında büyükelçilerin yine atanmasının çabucak akabinde yaşanan diplomatik krizi oluşturuyor. 2010’daki Mavi Marmara kriziyle tarihinin en büyük tansiyonu yaşayan Türkiye-İsrail münasebetleri, 2016’da yumuşamış ve karşılıklı büyükelçiler atanmış lakin 2018’de ABD’nin İsrail’deki elçiliğini Kudüs’e taşıma kararının sonrası yaşanan tansiyonda Türkiye, Tel Aviv’deki büyükelçisini Ankara’ya çağırmış ve İsrail’in Ankara’daki büyükelçisinin de ülkesine dönmesini istemişti. O tarihten bu yana diplomatik alakalar maslahatgüzar düzeyinde sürdürülüyor.
AKİLE SORUŞTURMASI SONUÇSUZ
İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lior Hayat, Türk gazetecilerin El Cezire muhabiri Sevimli ebu Akile’nin 11 Mayıs’ta Cenin Mülteci Kampı’nda vurularak öldürülmesiyle ilgili sorularını da yanıtladı. Akile’nin vefatını “büyük bir trajedi” olarak nitelendiren Hayat, “İsrail, bu olayın gerçekleştiği andan itibaren bu olayı soruşturmaktadır. Akile’nin vefatına yol açan ateşin nereden açıldığını söylemenin eldeki ispatlarla mümkün olmadığını açıklamıştık. Maalesef Filistin İdaresi, Akile’nin öldürülmesinden dakikalar sonra bu bahiste ellerinde rastgele bir delil olmadan İsrail’i suçladı, ama buna destek oluşturabilecek rastgele bir ispatı bizimle ya da diğerleriyle paylaşmadı” dedi.
Akile’nin İsrail ordusuna mensup bir asker tarafından vurulmuş olabileceği mümkünlüğünü dışlamadıklarını söyleyen Hayat, “Eğer Akile İsrail güçleri tarafından vurulmuş olsa bile kasıtlı olarak vurulmadığını, gazetecilerin İsrail ordusu tarafından amaç alınmadığını da vurguladık. Orası bir çatışma bölgesiydi, çatışma bölgesinde bazen bir askerin kendi silah arkadaşını vurduğu durumlar dahi yaşanabiliyor. Lakin olayın olduğu andan itibaren Filistin idaresi olayla ilgili ellerindeki bilgileri paylaşmayı reddetti” diye konuştu.
Hayat, Akile’nin mevti konusunda milletlerarası bir soruşturmaya gereksinim bulunmadığını, Filistin Yönetimi’nin Akile’nin bedeninden çıkan mermi çekirdeğini balistik inceleme için İsrail’e ya da üzerinde anlaşılan üçüncü bir ülkeye teslim etmesi durumunda olayın aydınlanacağını söyledi.
Hayat, Akile’nin tabutunun cenaze merasimi için hastaneden kiliseye götürülmesi esnasında İsrail polisinin tabutu taşıyanlara uyguladığı şiddetle ilgili ise “Bu çeşit durumlarda polisin misyonu, aşırılık yanlılarının olaya müdahil olmasını engelleyip cenaze merasiminin gerçekleşmesini sağlamaktır. Bu türlü olmasını istemezdik. Fotoğraflara yansıyan imajların tartısını anlıyoruz. Bu nedenle polis, cenazede yaşananlar hakkında bir soruşturma başlattı” açıklamasında bulundu.
