Mevlana Müzesi’nde özel sandıklarda saklanan Mevlana’ya ilişkin kıyafetler, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın müsaadesiyle restore edilmeye başlandı. Onarım çalışmasında Şems-İ Tebrizi ile Mevlana’nın babası Bahaeddin Veled’e ilişkin kıyafetler de onarılacak. Müzenin koleksiyonundaki 22 kıyafetten 19’unun epey yıpranmış olduğunu söz eden Mevlana Müzesi Müdürü Dr. Naci Bakırcı, “Mevlana Müzesi koleksiyonu çok özel bir koleksiyondur. Konya Mevlevi Dergahı’nın 1925 yılında tekke ve zaviyelerin kapatılması üzerine bakanlar şurası kararıyla müzeye dönüştürülmüş özel bir müzedir. Hazreti Mevlana’nın vefatından günümüze kadar olan süreç içerisinde zenginler, devlet adamları ve hazreti Mevlana muhipleri buraya çok değerli eşyalar ikram etmişler.
Bunlar müze olmadan evvel de dergahta çok itinayla saklanmış ve korunmuşlar. Örneğin hazreti Mevlana’ya izafe edilen bizim koleksiyonumuzda yere alan 22 tane kıyafet var. Gömlekler, cübbeler ve başka kumaş örnekleri var. Bu kumaşlar şimdiye kadar çok tartışıldı. Selçuklu devri mi? Nitekim hazreti Mevlana’ya ilişkin mi? Bilim insanları ve sanat tarihçileri bunun üzerinde çok durdular ve türlü yayınlar yapıldı. Lakin bizim elimizdeki son yıllardaki araştırmalarda enteresan yayınlarla karşılaştık. 2’nci Abdülhamid Han’ın vezirlerinden birisi 1890’lı 1901’li yıllarda Konya’ya sürülüyor. Onun hatıratı yayınlandı.
Orada diyor ki, ‘hiçbir tarikatta olmayan devamlılık, Mevlana dergahında vardı. Hazreti Mevlana’nın kıyafetlerini dervişler giyer, her Perşembe akşamı türbe önünde dua ederlerdi’ diyor. 1890 tarihli dergah sayım defterlerinde ise bu kıyafetlerin hazreti Mevlana’ya izafe edildiği, hazreti Şems’e ilişkin bir kıyafet olduğu, Sultan Veled’in bir gömleği olduğu, hatta Mevlana’nın babası Sultan-ı Ulema’nın da bir kıyafeti olduğunu biliyoruz. Bu kıyafetlerin 16 tanesi çok makus durumdaydı. Ancak hazreti Mevlana’ya ilişkin olması nedeniyle dergah içeresinde uzun müddet saklanmış. Bu kıyafetler asırlarca her hafta giyildiği için yıpranmış vaziyetteydi” diye konuştu.
‘KIYAFETLERİ BİRİNCİ DEFA GÖRÜCÜYE ÇIKACAK’
19 kıyafetin onarım çalışmalarında 12’sinin tamamlandığını tabir eden Bakırcı, şöyle devam etti:
“Bizim müzemizde şu anda misyon yapan 3 tane restoratör arkadaşımız var. Dokuma ve dokuma konusunda uzman arkadaşlar. Bakanlığımızdan gerekli müsaadeler alarak, bu kıyafetlerin onarımına karar verdik. Gerekli müsaadeleri aldıktan sonra da kumaşlara hangi noktada nasıl müdahaleler yapalım konusunda karara varıldı. Zira müzecilerin misyonu, bu kültür varlıklarını gelecek jenerasyonlara daha sağlıklı olarak aktarmaktır. 19 kumaşın neredeyse tamamının onarım gereksinimi vardı. Bir kısmı küçük dokunuşlarla hayata geçirildi, bir kısmı ise 5 aylık bir vakittir devam ediyor. Onarımı 1 yıl süren kıyafetler de var. Kumaşların aslına ziyan vermeden, Selçuklu periyodu kumaşlarıyla karşılaştırıldı. Dünya müzesinde çok az da olsa Selçuklu Devri kumaş örnekleri var onlarla karşılaştırıldı. Astarları, ve kumaşların cinsi belirlendi. Kumaşın özüne ziyan vermeden, kimyasallar kullanılmadan bu kumaşları boyayarak onarıyorlar. Bu yıl Hazreti Mevlana’nın kıyafetlerinden oluşan bir sergiyi de aralık ayında açmayı planlıyoruz. Bu kıyafetler birinci kere ziyaretçilerle buluşacak. Şu ana kadar 12 tanesi tamamlandı.”
‘800 YIL SONRA GÜN IŞIĞINA ÇIKARTILACAK’
Mevlana’ya ilişkin kıyafetlerin geniş vücutlarının, bir makam kıyafeti olduğunu belirten Bakırcı, “Mevlevilerin kıyafetleri nasıldı? Biz yalnızca semazenlerin tennurelerini, haydarilerini biliyoruz. Lakin cübbe, palto konusunda kıyafetleri bilmiyorduk. Kaftanlar kadar çok gösterişli olduğunu görmüyoruz. Kıyafetlere baktığımızda güya hazreti Mevlana’nın çok iri bir yapıya sahip olduğunu sanıyoruz ancak o denli değil. Bir üniversitedeki rektör cübbesi üzere, yargıçların, avukatların cübbesi üzere bu kıyafetlerin de bir makam elbisesi olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. 800 yıldır saklanan bu kıyafetler tamiratlar sayesinde tekrar gün ışığına çıkartılmış olacak” dedi.
‘BOYU 160-165, YÜKÜNÜN DA 60 OLDUĞUNU İDDİA EDİYORUZ’
Mevlana’nın kıyafetleri ile kimi bilgiler ışığında uzunluğu ve kilosu üzere bilgilere ulaştıklarını söz eden Bakırcı şunları kaydetti:
“Hazreti Mevlana’nın 18’inci yüzyıldan itibaren, yapılmış olan minyatür fotoğraflar var. Bunlar birtakım tariflere nazaran yapılmış fotoğraflar. Mevlana’nın soluk benizli, renkli gözlü, 60-63 kilogram civarında olduğunu bilebiliyoruz. Elbiselerin bu kadar geniş ve bol olmasının sebebi ise bir makam kıyafeti olduğunu düşünüyoruz. Hazreti Mevlana’nın uzunluğu 160-165 civarında, kilosunun da 60 civarında olduğunu varsayım edebiliyoruz.”
