Sınav tasası, kişinin bilgi ve marifetlerinin aşikâr ölçütlerle incelenip değerlendirdiği durumlarda yaşadığı fonksiyon bozucu dert ve öğrenilen bilginin imtihan sırasında tesirli biçimde kullanılmasını engelleyen ve muvaffakiyetin düşmesine yol açan ağır tasa olarak tanımlanır. İmtihan derdinin belirtileri ortasında; telaş, manaya zahmeti, dikkat dağınıklığı, gerçek manada performansın düşmesi, bilgiyi hatırlamada ve organize etmede zahmet ve çeşitli kaçınma davranışları gösterilir.
Kaygının öğrencide duygusal, fizikî, düşünsel ve davranışsal sonuçları olabilir. Duygusal sonuçlara, sonluluk, karamsarlık, dehşet; fizikî sonuçlara, çarpıntı, terleme, nefes darlığı, uyku sorunları; düşünsel sonuçlara, olumsuz inançlar (yetersizlik, beceriksizlik üzerine inançlar) ve davranışsal sonuçlara, kaçma-kaçınma davranışları (ders çalışmayı erteleme, bırakma, reddetme) örnek olarak gösterilebilir.
Sınav derdinin temel sebeplerini, imtihan öncesi, anında ve sonrası olarak vakitlere ayırarak, ders çalışma formundaki uygunsuzluklar, öğrencinin imtihana yüklediği anlamlardaki çarpıtmalar, imtihan anında oluşan gerilimin yönetilememesi, öğrencideki çok mükemmeliyetçilik duygusu, performans telaşı ve ebeveyn baskısı olarak tanımlayabiliriz.
Düzenli bir ders çalışma programı oluşturmak, uyku, beslenme ve dinlenmeye gereken ehemmiyeti vermek öğrencilerin bu konuda alabileceği tedbirlerin başında gelir. Bunlara ek olarak progresif kas gevşetme, inançlı yer antrenmanı ve farkında nefes alma çalışmalarının imtihan derdi yaşayan öğrencilere güzel geldiği tarafında araştırmalar mevcuttur.
Ebeveynlerin gerçeküstü beklentilerini azaltmaları, olumsuz geri bildirimlerden kaçınmaları, çocuğun kişisel ilgi alanlarına hürmet duymaları ve kıyaslayıcı yorumlardan kaçınmaları, imtihan derdinin oluşumunu engellemekte ve var olan tasayı azaltmakta büyük ehemmiyet taşır.
Uzmanlar olarak imtihan korkusunu değerlendirirken, öğrencilerin imtihan öncesi, imtihan anında ve imtihan sonrası his, niyet ve davranışlarını ele alırız. İmtihan öncesi devirde, çalışma şartları, kendine dönük inançları, performans telaşı ele alınır. İmtihan anı çalışılırken imtihan ortaya çıkabilen fizikî belirtiler, niyetler ve tavırlar kıymetlendirilir. İmtihan sonrası devir de ise öğrencinin geriye dönük kendi performansını nasıl değerlendirdiği, ailesine karşı olan tavrı üzerine çalışmalar yürütülür. Belirli bir noktadan sonra imtihan derdiyle birlikte eşlik edebilecek durumlara rağmen ruhsal takviye alınması da yararlı olmaktadır.
