Pandemi, enflasyon, çip ve tedarik krizi üzere bir çok etkenle boğuşan yerli ve yabancı üreticiler ülkemizde teknoloji fiyatlarını giderek yükseltiyor. Natürel global pazarda da bunun tesirlerini belirli bir oranda görmek mümkün. Pekala Telefon fiyatları ne vakit düşer?
Telefon fiyatları ne vakit ve nasıl düşer?
Telefon fiyatları ne vakit düşer sorusunu yanıtlayabilmek için birinci olarak neden yükseldiğini anlamamız gerekiyor. Bu sebeple birinci olarak üreticilerin ve satıcıların neden teknolojik aygıtların fiyatlarında daima olarak artırım yaptığını inceliyoruz.
Binlerce yıldır sadece teknolojik eserler değil genel olarak tüm mallarda şayet bir satıcı yahut eser tekelleşirse yani rakipsiz kalırsa o malın fiyatının denetimini eline geçirir. Ya da misal bir halde bir esere gelen talep eldeki mevcuttan fazla ise kim daha fazla veriyorsa ona satılacağı için yeniden bir yükselme yaşanır.
Kısmi olarak ikinci söylediğimiz şeyin teknoloji fiyatlarının yükselmesi olduğunu belirtelim. Lakin bahis bundan ibaret değil. Markalar pandeminin başından beri üretim çizgileri dönemsel olarak uygulanan kapanmalar sebebiyle durdurulduğu için daima olarak planlarını ertelemek zorunda kaldı.
TSMC ve Samsung üzere piyasanın en büyük çip üreticileri, önümüzdeki 1 yılı hatta tahminen bir kaç yılı evvelce planlayarak sipariş üzerine üretim yapıyor. Bu noktada fabrikaların 1 gün bile kapanması yüzlerce öbür markanın taleplerinin gecikmesine yol açıyor.
Buna ek olarak tekrar kapanmalar, savaşlar yahut ülkeler ortası çıkar savaşları sebebiyle tedarik çizgisi da sekteye uğrayabiliyor. Örneğin 1 ay sonra almak için sipariş verdiğiniz bir araba için firma üretim çizgisine durumu bildiriyor. Onlarda gerekli modüllerin siparişini veriyor. Bazen onlarca farklı mutabakatlı öteki üreticiden bu kesimleri tedarik edebiliyorlar.
Bahse devam etmek için 2. sayfaya geçebilirsiniz.
Bu sebeple her bir üreticinin hem fabrika kapanması sebebiyle bir kaç ay siparişlerinin geriye atılması, hem tedarik yaşadığı aksama hem de kendi eserini oluşturabilmek için başka alt üreticilerden verdiği siparişin benzeri sebepler ile gecikmesi sebebiyle bir kaç ay hatta tahminen bir yıl sonra talebi karşılayabiliyor.
Durum bu türlü olunca elinde halihazırda bulunan eserler aslında bir manada açık artırmaya dönüyor. Yani kimin daha fazla ödeme yapma yahut kar marjını kısma imkanı varsa o kişi alıyor. Münasebetiyle sizin 1 ay sonrasına vermiş olduğunuz araba siparişi aylarca gecikme yaşıyor.
Buna ek olarak markalar bu durumdan kaçınmak için satışı durdurabiliyor. Yani ellerine belirli bir oranda eser geçtiğinde piyasaya sürüyorlar. Burada da biraz evvel belirttiğimiz üzere üreticilerin onlara uyguladığı fiyat artışına benzeri bir şeyi eseri talep eden tüketiciye uyguluyorlar.
Belirtmiş olduğumuz bu sebepler sadece çip ve tedarik krizinin süreci nasıl etkilediğine dair ufak bir bakış açısı sunmak için. Yani aslında art planda çok daha fazlası yaşanıyor. Artık gelelim hammadde tedarik sürecinin aksaması üzere öteki sebeplere.
Çabucak üst tarafta paylaştığımız yazımızda geçtiğimiz Mart ayında Ukrayna-Rusya savaşı sebebiyle teknoloji üretiminin durabileceğini söylemiştik. Çünkü dünyanın yarı iletken sınıfı neon üretiminin yarısını üstlenen Ukraynalı iki şirket tüm faaliyetlerini durdurmak zorunda kaldı.
Bu iki firmanın yarı iletken çipler üretmek için gereken spesifik neon cinsinin yüzde 45 ila yüzde 54’ü ortasında bir kısmını ürettiği varsayım ediliyor. Olağan kaideler altında Ingas (Cryoin ve Ingas bahsi geçen 2 Ukraynalı şirket), ayda 15 bin ila 20 bin metreküp neonu tek başına üstleniyor ve bunun yüzde 75’ini direkt olarak çip üretim bandına aktarıyor.
Her ne kadar TSMC üzere büyük üreticiler ellerinde en az 2 ay daha yetecek stok olduğunu söylese de Mayıs ayına geldik bile. Üstelik pandeminin tesiri neredeyse tüm dünyada ortadan kalktı. Bu nedenle taleplerin de arttığı belirtiliyor.
Münasebetiyle savaşın yakın vakitte sonlanmaması tüm dünyayı büyük bir teknoloji krizine sokabilir. Yani öbür her şey yolunda gitse ve Intel üzere üreticilerin yeni yatırımlarla açacağını duyurduğu üretim tesisleri açılsa bile makinelerde işleyecekleri hammaddeyi bulamayabilirler.
Mevzuya devam etmek için 3. ve son sayfaya geçebilirsiniz.
Ama yaşanan tüm sorunları bir müddetliğine görmezden gelerek global pazar yerine ülkemize odaklanalım. Ülkemizde bilhassa son bir kaç yıldır tesirini hissettiğimiz yüksek dolar kuru, beklendiği üzere düşürülemedi. Hatta şu anda tekrar yükselişe geçti. Bu direkt olarak yurt dışından başta teknoloji olmak üzere aldığımız her eserin fiyatında bir artış olacağı manasına geliyor.
Buna ek olarak TÜFE, geçtiğimiz Nisan ayında yüzde 69.97’lik bir enflasyon açıkladı. Evvelki aylarda açıklanan bilgiler de yüzde yüzde 50-60 düzeylerindeydi. Bu bilgiler ülkemizde genel olarak hayatın ne kadar pahalılaştığını ortaya koyuyor.
Nakliyat şirketlerinin aldıkları mazottan kullandıkları araçlara ve yedek modüllere kadar her şeyin fiyatı bir kaç yıl içerisinde en az iki üç katına çıktı. Ayrıyeten personellere ödedikleri maaş yükü de arttı. Haliyle mallarını taşıdıkları markalardan çok daha yüksek fiyatlar istiyorlar. Bunun yanı sıra yerli üretim yapan fabrikaların elektrik ve gibisi başka harcamaları da tavan yaptı.
Münasebetiyle 5 bin liraya bir TV satan ve diyelim ki bu eserde 2 bin TL kar eden yerli üretim yapan bir markanın karını koruyabilmesi için bu eserin fiyatını tahminen de 10 bin TL düzeyine hatta daha üstüne çekmesi gerekecek. Üstelik bu sadece enflasyon sebebiyle yaşanan bir durum.
Mevzuya dair biraz bakış açısı sunabildiysek artık gelelim telefon fiyatları ne vakit düşer sorusunun yanıtına. Bu soruya karşılık verebilmek için sabit bir yer üzerinde konuşmamız gerekiyor. Yani dolar ve enflasyonun sabit kalacağını varsayarak global bir karşılık vereceğiz.
Tüm çip üreticileri ve Intel, Apple ve Samsung üzere markalar, Ukrayna-Rusya savaşının bu yaz sonuna kadar bitmesi durumunda yaşanan krizin en erken 2023 yılında biteceğini öngörüyor. Olağan paylaşılan bu bilgilerin optimist bir bakış açısına sahip olduğunu geçtiğimiz periyotta yaptıkları isabetsiz açıklamalardan anlıyoruz. Çünkü geçtiğimiz yıl da 2022 işaret edilmişti.
Hasebiyle dolar kuru ve enflasyonun sabit kaldığı, Rusya ile Ukrayna savaşının da sona erdiği gün yaklaşık olarak 1.5 yıl sonrasını amaç göstererek teknoloji fiyatlarının düşeceğini söyleyebiliriz. Ancak en azından bu yıl içerisinde hem ülkemiz özelindeki hem de global sorunlar sebebiyle teknoloji fiyatları giderek artacak.
Siz bu mevzu hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi SDN Forum‘da yahut yorumlarda bizlerle paylaşmayı unutmayın!
