Son devirde iki NATO müttefiki Türkiye ve Yunanistan ortasındaki gergin münasebetler gündemi meşgul etmekte. Bilhassa komşu iki ülkenin yıllardır Ege Denizi’ndeki yaşadığı sıkıntıların bağlara yansıması, geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Yunanistan provokasyonlarına yönelik Efes-2022 Tatbikatı’nda verdiği iletiler ile tansiyonu yükseltti ve gündeme “çatışma ” yahut “savaş” senaryolarını getirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Efes-2022 Tatbikatı’nda Yunanistan’ı gayri askeri statüdeki adaları silahlandırmaktan ve askerileştirmekten vazgeçmeye davet etmişti.
Erdoğan, “Adaları silahlandırmaktan vazgeçmeye davet ediyorum, latife yapmıyorum, önemli konuşuyorum. Yunanistan’ı tıpkı bir asır evvel olduğu üzere pişmanlıkla sonuçlanacak hayallerden, telaffuzlardan ve aksiyonlardan uzak durması, aklını başına alması konusunda tekrar ikaz ediyoruz. Kendine gel” tabirlerini kullanmıştı.
Bu yaşanan tansiyonun akabinde milletlerarası basında Yunanistan ve Türkiye’nin askeri gücüne ait kıyaslamalar yapılmış, iki ülkenin mevcut hava gücüne dikkat çekilmişti.
Savunma Analisti Hakan Kılıç, Yunan Hava Kuvvetleri’nin mevcut potansiyel gücü ve ögeleri, Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterindeki uçakların mekanik ve teknik durumu da dahil olmak üzere iki ülkenin mevcut hava gücünü Cumhuriyet Gazetesi Dış Haberler Servisi’nden Caner Çiftçi’ye kıymetlendirdi.
YUNAN HAVA KUVVETLERİNE İLİŞKİN F-16 UÇAKLARININ KABİLİYETLERİ
Yunanistan’ın, ABD ile gerçekleştirdiği muahede bünyesinde Yunan Hava Kuvvetleri envanterinde yer alan yaklaşık 84 adet F-16 Block 52+ savaş uçağının, F-16 Block 70 konfigürasyonuna yükseltilmesi için çalışmalar sürat kesmeden devam ediyor. ABD merkezli Lockheed Martin şirketi, F-16 Block 70 modernizasyonu için çalışmalarını devam ettirirken öte yandan da Block 70 konfigürasyonuna yükseltilen Block 52+ konfigürasyonundaki uçaklardan çıkan kesimler ile halihazırda envanterde bulunan F-16 Block 50 savaş uçaklarının modernize edilmesi planlanıyor. Kelam konusu yükseltmeleri göz önünde bulundurursak, Yunan F-16 savaş uçaklarının aviyonik sistemler bakımından kazanımları neler olacak?
Yunan Hava Kuvvetleri 84 adet F-16C/D Blok 52+/52M filosunu modernize ederek F-16V Blok-72 düzeyine çıkaracak. Bu maksatla 2027-2028 yıllarına kadar bitirilmesi planlanan projeyle LM firması ile 997.775.000 USD meblağında bir mukavele yapıldı. Yaklaşık 40 adet Blok-30 konfigrasyonu F-16 uçağı ise modernize edilmeyecek. Bu kapsamda uçaklarda yapılacak kompozit gövde modülleri üzere yapısal değişiklilerden fazla sorunuzda değindiğiniz aviyonik yenilikler ise şunlar:
-En kıymetli değişikli AESA yani Etkin Elektronik Taramalı Dizi Radarı yahut Faal Faz Dizinli radar. Bu kapsamda uçaklara AN/APG-83 AESA radar takılacak. AESA mimarisi ile kazanacakları kabiliyetler ise: tespit ve teşhis menzilinin uzaması, elektronik karıştırmaya karşı dayanıklılık, kar-yağmur üzere tabiat olaylarından daha az etkilenme, daha geniş alandan daha fazla gaye takibi, radar hüzmelerini dar bir alana ağırlaştırma kabiliyeti ile daha hassas amaç tespiti ve bu bağlamda alçak irtifadan uçan uçak, seyir füzesi ve öteki hava araçlarını daha kolay tespit ederken BVR-görüş ötesi savaşta da daha güzel sonuçlar alabilir. Bu ortada belirtmek lazım ki Türkiye’de kendi ulusal AESA radarını ASELSAN bünyesinde geliştirme projesi yürütüyor.
-Yeni data-link (veri-bağı) ünitesi
-Yeni IFF (dost-düşman tanıma) sistemi (APX-126)
-Yeni Modular Mission Comp. (Görev bilgisayarı)
-Yeni 3 adet MFD (Çok işlevli renkli ekranlar) ile kokpit modernizasyonu
-Yeni kaska monteli nişangah sistemi. Hala Türk, ABD, Yunan hava kuvvetleri üzere NATO F-16’larının kimilerinde kullanılan JHMCS-I kasklarının JHMCS-II versiyonu. Bu kasların JHMSC-I versiyonu Türk Hv.K.’de Blok40 ve üstü konfigrasyon F-16’larda kullanılmakta. Pilota kızılötesi kısa menzilli hava-hava füzeleri için, düşman uçağının ardına 30-60 derece geçmeden 180 derece kilit, 360 derece angajman fırsatı vermekte. Bunlar en çok dikkat çeken yeni kabiliyetleri.
Atina idaresi, ABD’den F-35 savaş uçakları satın alımı için müzakereleri ağır bir formda sürdürüyor. Başbakan Miçotakis, ABD Lideri Biden ile gerçekleştirdiği son görüşmenin akabinde ABD’den bir filo F-35 savaş uçağı alımı için sürecin başlatılacağını resmen duyurmuştu. Ayrıyeten uzmanlar, Yunanistan’ın bu satın alımları kapsamında Türkiye’nin Yunanistan’a karşı hava üstünlüğünü kaybedebileceğini pahalandırıyor. Yunanistan’ın Fransa’dan Rafale savaş uçaklarını da temin ettiğini anımsamak gerekirse Ege’de hava istikrarı seviyesinde gelişmeler nasıl şekillenebilir?
Yunanistan 40 adet Rafale alımını tamamladığında, üstüne F-16 modernizasyonunun beklendiği biçimde 2027-28’de tamamlandığında, üzerine Yunan Başbakanı Miçotakis’in bahsettiği ek olarak bir filo F-35 de tedarik ettiğinde, Türk Hava Kuvvetleri’nin mevcut envanteri ve Ulusal Muharip Uçağı’nın filolarda hizmete girmesine kadar ki vakit aralığında Ege Denizi’nde hava üstünlüğünü müdafaası yahut hava kuvvetleri açısından bir istikrardan bahsetmek en kibar tarifi ile çok komik olacaktır diyebiliriz.
“ARA PERİYOT UÇAĞININ TERCİH EDİLEMEMESİNİN SEBEBİ MALİYET DEĞİL, ALTERNATİFSİZLİK”
Yakın devirde ABD-Türkiye alakalarının olumsuz istikamette seyretmesi nedeniyle, Türkiye’nin ABD’den F-35 savaş uçağı satın alımının artık rafa kalktığı fikri vuku buldu. Yunanistan Başbakanı Miçotakis, ABD Lideri Biden ile görüşmesinde Türkiye’ye F-35 savaş uçağı temin edilmemesi ve mevcut F-16’ların modernizasyonunun yapılmamasına ait isteklerini lisana getirdi. Bütün bu siyasi pürüzlere karşın, Türkiye’nin F-35 savaş uçağı satın alım süreci ne tarafta sonuçlanabilir? Bu sürecin büsbütün olumsuz sonuçlanması durumunda Türkiye hangi alternatif seçeneklere yönelmeli?
F-35’in dünyada (SU-57, J-20 vb.) alternatifi olmadığı üzere Türkiye açısından da yok. Münasebetiyle daha düşük kabiliyetli uçaklara bakmak zorundayız. Öbür yandan Türkiye’ye F-35 verilmesi yahut hem verilip hem de programa dahil edilmesi üzere bir durum kısa ve orta vadede kesin ve net olarak artık imkansız. Türkiye’nin F-35 macerası kısa-orta vadede bitmiştir. Türkiye yerine hangi uçağı almalıdır sorusunu bir çok mecmua ve gazetede uçak tipi bazında yorumladığım zamanlardaki üzere ne ben ne de sanırım devletimiz bir net bir tercih yapamıyor.
Çünkü uygun olanlar yeniden ABD imali yahut içerisinde Amerikan kesimleri var yahut Rus-Çin menşeili oluğundan tam sistem değişimi gerektireceği için harikulâde maliyetli yahut politik açıdan uygunsuz ülkelerde yahut maliyet-etkinliği çok zayıflamış eski üretim uçaklar (demode/sofistike olmayan) uçaklar vb. Türkiye’nin şu an MMU gelene kadar bir orta yahut ana devir uçağı tercih edememesinin sebebi karar vermemesi yahut para değil, üstteki etkenlerden ötürü alternatifsizlikten kaynaklanıyor.
“ABD F-16’LARI VE KİTLERİ TÜRKİYE’YE VEREBİLİR”
Türk Hava Kuvvetleri envanterinde mevcut bulunan F-16 savaş uçaklarının modernize edilmesi tarafındaki müzakereler ABD ile belli aralıklarla devam ediyor. ABD’den yeni modernize kitlerinin satın alınması durumunda Türk Hava Kuvvetleri’nin elde edeceği kazanımlar nedir?
Teknik kazanım olarak üstte saydığım Yunanistan’daki modernizasyondan inanılmaz bir fark yok. Çabucak çabucak tıpkı. Türkiye 40 adet yeni üretim F-16 Blok-70 alımı ve 80 adet de envanterdeki uçaklarının Blok-70 düzeyine çıkarılması için modernizasyon kiti alımını ve bunların LM ile Türkiye’de TUSAŞ’da gerçekleştirilmesini istiyor. F-35 programının bilakis ve Kongre’deki muhalif rüzgarlara karşın ve F-35 vermeyen ABD’den F-16 istenmesine politik olarak karşı olmama karşın ben bu bahiste çok ümitliyim.
Bence ABD idaresi ticari-politik sebeplerden dolayı gerek pazarı İngiliz-EF-2000 (Eurofighter Typhoon) tercihine kaptırmamak, gerekse Türkiye’yi daha fazla kaybetmemek ve hava kuvvetleri olarak yedek kesim bağımlılığından tutmak için onay verecek. Savunma sanayi eserlerinde bilinenin yahut görünenin bilakis son yıllarda ticari tercihler politik tercihlerin daha önünde seyretmektedir.
Bunun en büyük örneğini size zıt yahut alakasız gelse bile daha fazla detayına girmeden söylemek isterim ki ben S-400/F-35 olayında görüyorum. Münasebetiyle ABD, F-16 modernizasyon onayına politik açından fazla ticari, kısa vade yerine stratejik açıdan bakarak karar verecek ve onaylayacaktır.
“EF-2000 ALIMINI ‘ARA ÇÖZÜM’ DEĞİL ‘ANA ÇÖZÜM’ OLARAK GÖRMEK LAZIM”
Türkiye’nin ABD’den talep ettiği F-16’ların şimdi satın alımı ve Kongre’nin onay vermesi belirsizliğini korurken, gündemi Eurofighter Typhoon savaş uçakları meşgul ediyor. Orta vadede süreksiz olarak Eurofighter Typhoon uçaklarının satın alması mümkün mı? Typhoonlar’ın uzun vadede Türkiye’ye sağlayacağı avantajlar ve kazanımlar nelerdir?
Öncelikle şu an EF-2000 Eurofighter Typhoon alımı orta tahlil değil, ana tahlil olarak görmek lazım. Zira, yeni tip bir uçak alımı kelam konusu. EF-2000, F-16 üzere bakımcısından TEI’sine, TUSAŞ’ından harekat planlayıcılarına kadar herkesin her yerinin ve özelliğini bildiği dolayısı ile maliyet-etkinlik açısından uygun durumda değil. EF-2000 alımı, ortak üretimi de içerecek halde Türkiye’ye daha evvelki yıllarda teklif edildiğinde yani 2003-2004 yılları vakitlerinde olsak şiddetle takviyeler.
Hatta F-35’in yanına MMU yapılana kadar çok yakışacağını taktik ve maliyet-etkinlik açısından söyleyebilirdim. O vakit daha sonra aldığımız 30 adet Blok50/50+ F-16 da almamış olurduk ve 4 başka tip ile uçan bir hava gücümüz olurdu (F4E, F-16, EF-2000, F-35). 2022 yılında ise EF-2000 T1, T2 versiyonlarını zati asla düşünmemek lazım.
Fakat, T3 konfigrasyonu bile uçağın harbe hazırlık oranı, idame maliyeti yani maliyet-etkinliği ve 40-50 uçağın bize katacağı düşünüldüğünde bence uygun değil. Bu sayı F-16’ları ikame edecek formda 240 olsa önemli bir güç çarpanı olur ve maliyete bedel diyebiliriz. Ancak 40-50 adet uçak için yeni bir tip bence günümüzün EF-2000’i için değmez.
